Ortadoğu'daki yetkililer ve uzmanların, Suriye ve İran'ın, Irak'ta istikrarın sağlanması için ABD'ye yardıma istekli oldukları ancak karşılığında da bazı talepleri olacağı değerlendirmesinde bulundukları kaydedildi.

AP ajansı, Irak Çalışma Grubu'nun uzun süredir beklenen ve bugün açıklanan raporunda, Washington'a, Irak krizinin çözümünde İran ve Suriye ile diyalog da dahil, diplomasiye ağırlık verilmesi tavsiyesinde bulunmasının ardından Ortadoğu'daki yetkililer ve uzmanların değerlendirmeleriyle ilgili bir yorum haber yayımladı. Haberde, Arap ülkelerinin, uzun süredir beklenen Irak Çalışma gurubunun raporu ve raporun Washington'un Ortadoğu genelinde büyük etkisi olacak Irak politikalarına nasıl bir etki yapacağıyla yakından ilgilendiği kaydedildi.

Bölgenin uydudan yayın yapan en popüler haber kanalları El Cezire ve El Arabiye televizyonlarının, raporun açıklandığı Washington'daki basın toplantısını canlı olarak Arapça çeviriyle verdiğine işaret edilen haberde, Suriye devlet başkan yardımcısı Faruk el Şara'nın, bugün, ülkesinin ve müttefiki İran'ın yardıma hazırlandığını söylediği kaydedildi.

Habere göre, Şara, Şam'da katıldığı bir konferansta, ''İki ülke de Irak'ın komşuları ve onları dahil etmeden Irak'taki kötü duruma bir çözüm bulmak kolay olmayacak'' dedi. Suriye ve İran'ın, Irak sorunu çözebileceğini söylemeyeceklerini ve bu sorunu uluslararası toplumun tamamının da çözemeyebileceğini kaydeden Şara, Amerikalılarının biraz ılımlı olmasına ve her kim yardım edebilecekse de bunu kabul etmesine olanak tanınması gerektiğini ifade etti.

İran'ın, Irak'ta hükümetin kontrolü elinde tutan Şii partilerle yakınlığı bulunduğuna, ayrıca mezhep çatışmalarıyla ilgili suçlanan Şii milisleri desteklediğine ve Suriye'nin de Irak'taki Sünnilerle bağlantısı olduğuna inanıldığına işaret edilen haberde, ABD'nin, Suriye'yi Sünni direnişçilere barınak sağlamakla, Başkan George Bush'un da iki ülkeyi de Irak'ta kargaşayı kışkırtmakla suçladığı anımsatıldı.

Ancak iki ülkenin de Irak'taki aşırı uçları destekledikleri suçlamalarını yalanladığı belirtilen habere göre, Suriye'nin Washington Büyükelçisi İmad Mustafa da yaptığı açıklamada, ülkesinin, Irak'taki Sünnileri siyasi süreci desteklemesi için teşvik etmeye hazır olduğunu ancak ABD'nin Irak'ın bölünmesini önleyeceği yönünde teminat vermesini isteğini söyledi.

Mustafa, bir forum için bulunduğu Dubai'de, hiç kimsenin elinde sihirli bir değnek olmadığını, kendi ulusal çıkarlarının Irak'ın toprak bütünlüğünün korunmasını gerektirdiğini belirtti. Mustafa, Irak'ta El Kaide bağlantılı teröristler dışında, Sünni direnişçiler dahil bütün tarafların ve bölgedeki ülkelerin katıldığı bir konferans düzenlenmesi çağrısında da bulundu.

-SURİYE VE İRAN'IN BEKLENTİLERİ-

AP'nin haberinde, Suriye ve İran'ın, Irak'ta istikrarın sağlanması için yardım etmelerinin yanı sıra kendileri için de bazı şeyler istemelerinin mümkün olduğu kaydedildi. Şam'ın, Lübnan üzerindeki etkisine ABD'nin direnişini sona erdirmesini isteyebileceği ifade edilen haberde, Washington'ın, Lübnan'da Suriye karşıtı hükümete verdiği güçlü desteğe işaret edildi.

Haberde, Suriye'nin ayrıca, İsrail'in 1967'de işgal ettiği Golan Tepeleri'ni geri almak için İsrail ile barış sürecinin yeniden başlamasını istediği de belirtildi. İran Yüksek Güvenlik Konseyi Genel Sekreteri Ali Laricani'nin dün Dubai'de katıldığı bir konferansta yaptığı konuşmada, ABD'nin Irak'tan askerlerini çekmesi için bir takvim vermesi çağrısında bulunduğu anımsatılan habere göre, Londra'daki Uluslarası Stratejik Çalışmalar Enstitüsü uzmanlarından Mark Fitzpatrick de, Tahran'ın nükleer programının Washington tarafında tanınmasını ümit ettiğini söyledi.

Fitzpatrick, ABD'nin büyük olasılıkla bu ödünü kabul etmeyeceğini ancak İran'a saldırmayacağı sözü verebileceğini, yaptırımlar ile yatırım ve petrol-doğalgaz sektörüne teknoloji ürünleri satışıyla ilgili kısıtlamalarını kaldırabileceğini kaydetti. BM'nin eski Irak temsilcisi Lakdar Brahimi de, İran ve Suriye ile görüşmeyle sorunun çözülmeyeceğini ifade ederek, ''eğer İran ile görüşürseniz sorunun bir bölümünü çözersiniz ancak başka sorunlar yaratabilirsiniz'' dedi. El Hayat gazetesinin Washington bürosu temsilcisi Ürdün uzmanı Selami Nemat da İran ile diyaloğun, Washington'ın Sünni Arap müttefiklerini memnun etmeyeceğini, Şii İran'ın, Irak ve Lübnan'da etkili olmasından derin kaygı duyacağını ifade etti.