"Gazze'de ölü sayımı: zor ama gerekli"

Dünyaca ünlü haftalık hakemli tıp dergisi THE LANCET'te Gazze konulu makale dikkat çekici. Böyle bir dergide Gazze konusunun gündeme gelmiş olması akademik camia tarafından hayli önem arz etmektedir.

The Lancet, haftalık hakemli bir genel tıp dergisidir ve türünün en eskilerinden biridir. Aynı zamanda dünyanın en yüksek etkili akademik dergisidir. 1823 yılında İngiltere'de kuruldu. Dergide orijinal araştırma makaleleri, inceleme makaleleri, başyazılar, kitap eleştirileri, yazışmaların yanı sıra haber yazıları ve vaka raporları yayınlanmaktadır.

Gazze'de ölü sayımı: zor ama gerekli

BM İnsani İşler Koordinasyon Ofisi'nin bildirdiğine göre, Gazze Sağlık Bakanlığı'na göre, 19 Haziran 2024 itibarıyla Hamas'ın saldırısı ve Ekim 2023'teki İsrail işgalinden bu yana Gazze Şeridi'nde 37 bin 396 kişi öldürüldü.1
Bakanlığın rakamları İsrail istihbarat servisleri tarafından doğru kabul edilmesine rağmen İsrail makamları tarafından itiraz edildi.2
BM ve DSÖ. Bu veriler, BM Yardım ve Çalışma Ajansı (UNRWA) personelinin ölüm sayısındaki değişiklikleri Bakanlık tarafından bildirilenlerle karşılaştıran bağımsız analizlerle desteklenmektedir.3
veri uydurma iddialarını mantıksız buldu.4

Gazze Sağlık Bakanlığı'nın altyapının büyük bölümünün tahrip olması nedeniyle veri toplaması giderek zorlaşıyor.5
Bakanlık, hastanelerinde ölen veya ölü getirilen kişilere dayanan olağan raporlamasını, güvenilir medya kaynakları ve ilk müdahale ekiplerinden gelen bilgilerle artırmak zorunda kaldı. Bu değişiklik, daha önce kaydedilen ayrıntılı verileri kaçınılmaz olarak düşürdü. Sonuç olarak, Gazze Sağlık Bakanlığı artık toplam ölüm sayısı içinde kimliği belirlenemeyen ceset sayısını ayrı olarak bildiriyor. 10 Mayıs 2024 itibarıyla, 35.091 ölümün %30'u kimliği belirlenemedi.1

Bazı yetkililer ve haber ajansları, veri kalitesini iyileştirmek için tasarlanan bu gelişmeyi, verilerin doğruluğunu baltalamak için kullandı. Ancak, bildirilen ölüm sayısı muhtemelen düşük bir tahmindir. Sivil toplum kuruluşu Airwars, Gazze Şeridi'ndeki olayların ayrıntılı değerlendirmelerini üstleniyor ve sıklıkla tanımlanabilir kurbanların tüm isimlerinin Bakanlığın listesinde yer almadığını görüyor.6
Ayrıca BM, 29 Şubat 2024'e kadar Gazze Şeridi'ndeki binaların %35'inin yıkıldığını tahmin ediyor.5
Dolayısıyla enkaz altında kalan ceset sayısının 10.000'i aştığı tahmin ediliyor.7

Silahlı çatışmaların şiddetin doğrudan zararının ötesinde dolaylı sağlık etkileri vardır. Çatışma hemen sona erse bile, üreme, bulaşıcı ve bulaşıcı olmayan hastalıklar gibi nedenlerden dolayı önümüzdeki aylarda ve yıllarda birçok dolaylı ölüm olmaya devam edecektir. Bu çatışmanın yoğunluğu, tahrip olmuş sağlık altyapısı, ciddi yiyecek, su ve barınak kıtlığı, nüfusun güvenli yerlere kaçamaması ve Gazze Şeridi'nde hala faaliyet gösteren çok az sayıdaki insani yardım kuruluşundan biri olan UNRWA'ya sağlanan fon kaybı göz önüne alındığında, toplam ölüm sayısının yüksek olması bekleniyor.8

Son çatışmalarda, bu tür dolaylı ölümler doğrudan ölümlerin üç ila 15 katı arasında değişmektedir. Bir doğrudan ölüm başına dört dolaylı ölüme ilişkin muhafazakar bir tahmin uygulandığında9
Bildirilen 37.396 ölüme göre, Gazze'deki mevcut çatışmaya 186.000'e kadar veya daha fazla ölümün atfedilebileceğini tahmin etmek mantıksız değildir. 2.375.259'luk 2022 Gazze Şeridi nüfus tahmini kullanıldığında, bu Gazze Şeridi'ndeki toplam nüfusun %7,9'una tekabül eder. Doğrudan ölüm sayısının 28.000 olduğu 7 Şubat 2024 tarihli bir raporda, ateşkes olmazsa 6 Ağustos 2024'e kadar 58.260 ölüm (salgın veya tırmanış olmadan) ile 85.750 ölüm (her ikisi de meydana gelirse) arasında olacağı tahmin edilmiştir.10

Gazze Şeridi'nde acil ve acil bir ateşkes, tıbbi malzeme, yiyecek, temiz su ve temel insan ihtiyaçları için diğer kaynakların dağıtımını sağlayacak önlemlerle birlikte elzemdir. Aynı zamanda, bu çatışmadaki acının ölçeğini ve doğasını kaydetme ihtiyacı vardır. Gerçek ölçeği belgelemek, tarihsel hesap verebilirliği sağlamak ve savaşın tüm maliyetini kabul etmek için çok önemlidir. Aynı zamanda yasal bir gerekliliktir. Uluslararası Adalet Divanı'nın Ocak 2024'te belirlediği geçici önlemler, İsrail'in "... Soykırım Sözleşmesi kapsamındaki eylemlere ilişkin iddialarla ilgili delillerin korunmasını sağlamak ve yıkımı önlemek için etkili önlemler almasını" gerektiriyor.11
Gazze Sağlık Bakanlığı ölüleri sayan tek kuruluştur. Dahası, bu veriler savaş sonrası iyileşme, altyapının onarılması ve insani yardımın planlanması için çok önemli olacaktır.

MM, İsrail Sağlık Politikası Araştırmaları Dergisi'nin yayın kurulu ve İsrail Ulusal Sağlık Politikası Araştırmaları Enstitüsü'nün Uluslararası Danışma Komitesi üyesidir. MM, Enstitü'nün 2016 6. Uluslararası Kudüs Sağlık Politikası Konferansı'nın eş başkanlığını yaptı ancak kişisel olarak yazıyor. Ayrıca İsrail, Filistin ve Lübnan'daki araştırmacılarla da işbirliği yapıyor. RK ve SY çıkar çatışması olmadığını beyan ediyor. Yazarlar, bu Yazışma için veri toplama ve yönetmeye yaptıkları katkılardan dolayı çalışma ekibi üyeleri Shofiqul Islam ve Safa Noreen'e teşekkür etmek isterler.

Editör notu: Lancet Grubu, yayınlanan metinlerdeki toprak iddiaları ve kurumsal bağlantılar konusunda tarafsız bir tutum sergilemektedir.