Gladyo ya da diğer ifadesiyle "gizli ordular" İkinci Dünya Savaşı sonrasında, Varşova Paktı ülkelerinin, Batı Avrupa'ya karşı muhtemel bir saldırısını önlemek için kurulmuştu.

GLADIO: HANÇER

Kelime olarak hançer veya kısa kılıç anlamına gelen Gladyo aslında sadece İtalya'daki NATO'ya bağlı gizli yapılanmaya verilen isimdi. Ancak zamanla, Avrupa genelinde oluşturulan tüm gizli savunma birimlerinin adı oldu.

NATO'DAN ÖNCE KURULDU

Gladyo, 1948'de daha NATO kurulmadan Müttefik Ülkeler arasında oluşturulan Batı Birliği'nin Gizli Komitesi bünyesinde yapılandırıldı. Projesinin baş katılımcıları ise Avrupa devletlerinin orduları ve askeri istihbarat servisleriydi.

GLADIO AVRUPA'YI SARDI

Sovyet tehlikesine karşı geliştirilen Gladyo'nun kolları bu süreçte hemen hemen bütün batı Avrupa'ya uzandı. Bazı ülkelerde diğerlerinden daha etkin ve güçlü hale geldi. Kimi ülkelerin Gladyo'su sessiz sedasız tetikte beklerken kimi devletlerin tarihini Gladyolar yazdı.

ASKERİ İSTİHBARATLAR BAŞROLDE

1949'da NATO kurulduğunda Gladyo NATO ile ortak hareket etmeye başladı. 1951'de tamamen NATO'ya entegre edildi. Gizli faaliyetler yürütebilmesi için de ABD ve İngiltere istihbaratlarınca desteklendi.

HÜCRE TİPİ ÖRGÜTLENME

Gladyo'nun en dikkat çeken özelliklerinden birisi hücre yapılanmasıydı. Proje kapsamında gizli hücreler oluşturuldu. Toprağın altına silahlar gömüldü, kaçış rotaları hazırlandı. Mangalara suikast ve sabotaj yapabilecek şekilde askeri eğitim verildi. Gladyo'nun temel ayağı askeri olmakla birlikte sivillerden de destek sağlandı.

FAŞİSTLER VE SOLCULAR BİR ARADA

Sivil kanatta, eski Nazi subay ve sempatizanları, faşistler ve sağ siyasetten çeşitli isimler kadar bazen güç ve iktidar arayışındaki sol görüştekiler, bilerek veya bilmeyerek, Gladyo'nun askeri oldular.

GLADYO'NUN YASADIŞI FAALİYETLERİ

En başta vatan ve millet savunması için oluşturulan Gladyo zamanla hedef değiştirdi. Soğuk savaşın bitmesiyle görevi ortadan kalkan örgüt, yasadışı olarak faaliyetlerine devam etti. Hazırda bekleyen güç kendini feshetmek yerine illegal işlere bulaştı ve devleti ele geçirmeye çalıştı.

KONTROLDEN ÇIKAN YAPILAR

Bazı ülkelerde Gladyo o kadar güçlendi ki tüm devlet düzenine hükmedecek hale geldi. Gizli ordular kendi vatandaşlarına karşı işkencelerden darbelere, suikastlerden terörist eylemlere kadar bir dizi operasyon gerçekleştirdi.

TASFİYE ETMEK YILLAR SÜRDÜ

Devletle derindeki bu yapıyı erken ayırt edebilen ülkeler 1990'lı yıllarda çetin bir hukuki mücadele verdi. Ortaya çıkan bağlantılar ürkütse de hukuki süreçten vazgeçilmedi ve her devlet yıllar süren bir yargı süreciyle Gladyo'sunu tasfiye etmeyi başardı.

samanyoluhaber