Abdurrahman Dilipak: Büyük soygun: Line/Habervakti.com

Saudia’da, turpun büyüğü Line! Siz bu son zamanların en büyük vurgunlarından birinin hikayesini anlatacağım. Aslında 2. Dünya savaşı sonrası en büyük vurgun Bretton Woods vurgunudur. Yıl 1-22 Temmuz 1944. O zaman 1 ons altın = 35 dolar sabit kuruyla dolar altına endekslenmişti. 44 ülke bu anlaşmayı imzaladı. 15 Ağustos 1971’de Richard Nixon, “Nixon Şoku” adıyla bilinen kararla doların altına Convert edilebilirliğini (altına çevrilme garantisini) tek taraflı olarak sona erdirdi. Ve artık karşılığı olmayan bir kağıt parçası ile ABD dünyanın en zengin ülkesi oldu!

“İtibardan tasarruf etmemek” uğruna bazen anlatacağım örnek olayda olduğu gibi işler de oluyor.

Suudi Arabistan Veliaht Prensi Selman da, bir yandan “Devrimci bir önder”, öte yandan Uzay çağının öncü yatırımcısı pozları ile dikkat çekiyor. Artık BlockRock’a yatırım yapan, Trump’la ortak bir iş adamı o. Bu büyük önderin Vizyonu halkın satın aldığı bir vizyon değil. Bu hayali projeler ve Trump’un vurgunla Suudilerin elindeki avucundakini tüketti. Selman artık batılıların gözünde “oltayı yutan balık”.

Bundan 8 yıl önce 24 Ekim 2017’de Selman Tebük’de NEOM projesini açıklamıştı. NEOM bir yeraltı şehri olacaktı. Orada Humanoidler üretilecek, onlar da ihtiyaç duyulacak her şeyi üretecekti. Neom ülkenin kuzeybatısında Kızıldeniz'e ve Suudi Arabistan'ın Mısır ve Ürdün ile paylaştığı sınırlara yakınlarında kurulmasının sebeblerinden biri de buradan çevre ülkeler için mal ve hizmet üretilecekti. Proje maliyeti 500 milyar dolardı. Projenin tamamen yenilenebilir enerji kaynaklarıyla desteklenecekti ve 26.500 km²'lik bir alanı kaplayacaktı. Kompleks Suudi Arabistan’ın Kızıldeniz boyunca sahilinin dörtte biri yeniden yapılandırılacak. Herhalde orayı Sharm el Şeyh gibi yaparlar, Casinolar, eğlence merkezleri filan. Las Vegas, Rio de Jenerio, Brezilya Karvavalı filan de herhalde o sahilde yapılacak diye düşünüyor olsalar gerek bu arada!? Mikenos gibi bir bölüm de olur mu bilmiyorum. Epsteinin zihniyet ikizleri, yoldaşları artık herhalde onlar da tası tarağı toplar LINE’e gelirler.. Bill Gates filan Pizza yemek isteyenler yallah Saudia’ya! Restaurant’ın adı şimdiden hazır “Pizza Gate”!

Bununla birlikte 2. Bir proje daha vardı. Onun da adı LİNE. Tebükle aynı yerde bir Cyber City. Projenin başlangıcı 10 Ocak 2021. Proje 170 Km uzunluğunda otomobil ve sokak olmayan bir şehir. Projede 460.000 kişi çalışacak ve bu projede dünyada üretilen demirin %8’i kullanılacaktı. 2030’da projenin sonuçlandırılması bekleniyordu. Şehir 200 metre genişliğinden 500 metre yükseklikte olacak, Yani yaklaşık 200 kat. Bu tek parça yapıda 9 Milyon kişinin yaşaması öngörülüyor. SIFIR ATIK ile atık su ve katı atıklar tekrar geri dönüştürülerek kullanılacaktı. Kişisel ihtiyaç için 5 dakika, en uzak mesafe ise 20 dakika olarak düşünülmüş. Belçika büyüklüğünde tek bir mimari proje olarak düşünün bunu..

LİNE 170 Km, Kanal İstanbul'un uzunluğu ise 45 km. Kanal açarken derinlik 20.75, genişlik 275 metre, LİNE de yapı 200 metre genişliğinden, yükseklik 500 metre olacak!

Neom’un bir diğer dikkat geçen projesi Oxagon adı verilen ve deniz üstünde yüzen bir sanayi bölgesi tasarımı. 40 kilometrekare büyüklüğünde planlanan bölgenin dünyanın en büyük sanayi sitesi olması bekleniyor. Çölde kayak merkezi de olacak. Dünyanın her yeri ile 24 saat açık erişim imkanı olacak olan bu şehir yaklaşık Belçika büyüklüğünde bir alanı kaplayacak. Projenin ilk bölümü olan Hidden Marina, 2,5 kilometre uzunluğunda ve 500 metre yüksekliğinde olacak. Tabi kompleksin tamamı birbiri ile ilişkili. Bu bölümde 80.000'den fazla konut birimi, 9.000 otel odası, ticari ve perakende alanları olacak. Şu anda 140.000'den fazla işçinin çalıştığı proje için bugüne kadar 200 milyar dolara yakın para harcanmış. İlk sakinlerin 2024‘de iskan etmesi planlanan proje bugün, çöldeki uzun bir yarıktan ve şantiye binalarından ibaret. Son gelen haberlere göre, projede tasarrufa gidiliyor. 2030’a kadar 2.4 Km’lik alanın tamamlanması bekleniyor ama, o da zor gözüküyor. Yeni bütçe hesaplamasına göre projenin tamamlanması için 8.8 Trilyon dolar gerekiyor ve projenin tamamlanması için 2045’i beklemek gerek. Hatta bir başka hesaplamaya göre projenin tamamlanması 55 yıl sürebilir. Oysa yola çıkılırken proje maliyeti 500 milyar dolar diye tahmin edilmişti. Suudiler bu konuda McKinsey den danışmanlık hizmeti alıyor. McKinsey bu revizyon ve yıllık danışmanlık için yılda 150 milyon dolardan fazla bir ücret alıyor. Proje, bölgedeki yerleşim alanlarının boşaltılması sürecinde yerel halkla yaşanan çatışmalar nedeniyle eleştirildi, gecikti, sorunlar yaşandı.. Ayrıca, devasa cam ve metal yapının çevresel etkileri, özellikle çölün sıcak iklimi ve yansıyan ışığın ekosistem üzerindeki muhtemel olumsuz etkileri konusunda da uluslararası çevre kuruluşları tarafından eleştirilmeye devam ediyor.

Kasım 2017'de Veliaht Prens Salman "yolsuzlukla mücadele" bahanesiyle Riyad'daki Ritz-Carlton Oteli'ni bir tür tutukevine dönüştürerek, aralarında prensler, bakanlar ve iş insanlarının da bulunduğu yaklaşık 500 kişiyi gözaltına aldı. Banka hesapları dondurulan bu kişilerin toplamda yaklaşık 800 milyar dolar değerindeki mal varlıklarına el konulması hedeflendi. Ancak, bu servetin büyük kısmının yurtdışında olması bir kısmı tahsil edilemedi. Bu arada bu aileler Cemal Kaşıkçıyı yurt dışına göndererek bu paraları kurtarmak istediler ancak 2 Ekim 2018'de gazeteci Cemal Kaşıkçı, İstanbul'daki Suudi Arabistan Başkonsolosluğu'nda öldürüldü. Cinayet, uluslararası alanda büyük yankı uyandırdı ve Suudi yönetimine yönelik tepkilere yol açtı.

11 Eylül 2001'deki NewYork’taki ikiz kulelere yönelik saldırı sebebi ile saldırının Suudi vatandaşları tarafından gerçekleştirildiği iddiası ile Suud hükümetinin ABD’deki banka hesapları, mal varlığını dondurdu. 28 Eylül 2016

yılında ABD Kongresi, "Terörizmin Sponsorlarına Karşı Adalet Yasası"nı kabul etti. Ardından Trump, Suudi Arabistan, ABD'deki yatırımlarını geri çekme tehdidinde bulununca, Suud’ların ABD'deki yaklaşık 750 milyar dolarlık yatırımına el oydu. Bunun 170 milyar dolarlık kısmı ABD tahvillerinde, geri kalan kısmı ise şirket hisseleri ve diğer varlıklarda yer almaktaydı. Salman da bu olaydan sonra Kasım 2017’de Suudi zenginlerin 800 Milyar dolarına el koymak istedi ise, ancak ülkesindeki bankalardaki hesaplara el koydu. Yurt dışındaki paralarını kurtarmak isteyen zenginlerin haklarını savunmak isteyen Kaşıkçı da 2018 Ekim’inde İstanbulda öldürüldü.

Bu arada İkiz kuleler saldırısının bir MOSSAD, CIA ve FBI ortak operasyonu olduğu ortaya çıktı bugün. Ama Bu soygun çetesi, sadece Suudilerin parasına değil, sigorta şirketlerine de çökerek bir o kadar sigorta bedelini tahsil ettiler.

Bu işler olurken, mali kriz yaşayan Suud yönetimi ARAMCO hisselerini de satışa çıkardı. Zaten ABD hisselerini Suud’lara devredip, Petro dolarlara da el koymuştu. Suud yönetimi de nakit ihtiyacını karşılamak için Kasım 2019'da Suudi Arabistan, devlet petrol şirketi ARAMCO (Arab Amerika Co.)'nun %1,5'lik hissesini halka arz etti. Bu işlemden yaklaşık 25 milyar dolar gelir elde edildi. Şirketin toplam piyasa değeri, halka arz öncesi dönemde 1,6–1,7 trilyon dolar arasında tahmin ediliyordu. Suudi Arabistan'ın 2019 yılında gerçekleştirdiği halka arzda yabancı yatırımcılar yaklaşık %23 hisse almıştı. Bu oran, yaklaşık 3,9 milyar dolara tekabül etmektedir. Bu yatırımcılar arasında Vanguard Group ve BlackRock gibi büyük yatırım firmaları da vardı. 2024 yılında ARAMCO, 1,545 milyar hisseyi içeren bir ikincil halka arz gerçekleştirmiştir. Bu arzda, yabancı yatırımcılar toplamda yaklaşık %60 hisse almıştır. Bu yatırımcılar arasında ABD, Birleşik Krallık, Hong Kong ve Japonya'dan gelen yeni yatırımcılar da bulunmaktadır. Suudiler artık petrol gelirlerini yeni ortakları ile paylaşmaktadır ve bu durumda bu projelerin finansmanını karşılaması da mümkün gözükmemektedir.

Trump’ın son ziyaretinde silah alımı ve yatırım anlaşması devede kulak kalır bu projelerin yanında.

Bugüne gelirsek, Suudi Arabistan’da bu saatten sonra önümüzdeki aylarda her şey olabilir. Salman dönemi için gelecek günler geçen günlerden daha zor olabilir.. Ama önce şu alınan füzeler. Bir gelsin, Gazze konusunun ne olacağı belli olsun. İran konusu da netleşsin, muhtemelen bu füzeler İran’a karşı bir saldırıda kullanılacaktır. İran’ın hedefinde de Suudi Arabistan olabilir. Çünkü bu füzelerin yönü İran’a olacaktır. Böyle bir çatışma sonrası sadece Selman değil, Suudi Arabistan ne olur onu tahmin etmek çok kolay olmayacaktır. Gazze yıllarca direndi ama Suudiler zor. Suud’da dindarlar rahatsız, zenginler rahatsız, yoksullar da öyle. Suud ailesi içinde de itiraz sesleri yükselmeye başladı, Aşiret reislerinde de. Şeyh ailesi de kendi içinde bölünmüş vaziyette.

Şurada iki hafta sonra Kurban bayramı, Hac mevsimi, Kalbinde Mekke ve Medine'yi taşıyan bir ülkenin haline bakar mısınız?

Erdoğan ya da Şara, kim olursa olsun, Trump ve onun gibilerle el sıkışırsanız kolunuzu kaybederseniz. Onlarla dost olunmaz. El sıkışıp elinizi bıraktığınızda da parmaklarınızı sayın derim. Bundan daha da kötüsü, bu dünyada birlikte olduklarımızla öbür dünyada birlikte haşr olma konusu. Ya Rab bize Hakkı Hak, batılı batıl göster, Hak’da toplanmamızı nasib et . Bizi nimet verdiklerinin yoluna ilet, gazaba uğrayanların değil. Selam ve dua ile.