Rusya liderliğinin Çeçenya'da savaşın bittiği yönündeki zafer açıklamalarından sonra Rus generaller yine bölgedeki güvenlik problemlerini işaret etmeye başladı. İçişleri Bakanlığı'na bağlı birliklerin komutanı Nikolay Rogozkin, 27 Mart'ta bir basın konferansında Çeçenya'daki durumun son zamanlarda daha da güçleştiğini söylemişti.

General ayrıca askerlerin aramaları yapmadıklarını çünkü kanunlar tarafından engellendiklerinden şikayet etmişti. Ayrıca Çeçenya'da sayıları 500-800 arasında 70-90 kadar direnişçi grubunun faaliyet gösterdiğini de söylemişti. Diğer bir ifadeyle Rogozkin, Kremlin'e askerlerin daha sert davranmaları için gerekli izinlerin verilmesi gerektiği mesajını gönderiyordu. General durumun kötüleştiği ve eğer ekstra önlemler alınmazsa daha da kötüleşeceği uyarısında bulundu. Bu önlemlerin başında da 200-2003 yılları arasında yapılmakta olan geniş çaplı temizlik operasyonları var.

Peki Rogozkin'in alarm vermesine sebep olan ne? Rus yetkililer çatışma ve Rus ordusunun kayıpları ile ilgili haberlerin yayınlanmasını durduklarından beri resmi raporlara göre Çeçenya'da kötü giden bir şey yok. Basında Çeçenya'nın dağlık bölgelerinde ki düşmanlıklarla ilgili bazı haberler çıkıyor ancak bu haberlerin Rus tarafı için çok negatif olduğu söylenemez yani Rogozkin'in neden alarm vermeye kadar verdiği açık değil.

Yine de çeşitli sitelerde Çeçen direnişçilerden gelen haberlere bakılırsa durum iyimserden çok uzak. Direnişçiler her hafta Çeçenya'nın farklı bölgelerinde özelliklede dağlık bölgelerde düzinelerce Rus askerinin ve Rus yanlısı Çeçen polisinin öldürüldüğünü duyuruyor. Ormanlarla kaplı dağların bombalanması ve genç Çeçenlerin bitmek bilmeyen tutuklanmaları gibi ordunun faaliyetleri direnişçilerin verdikleri haberlerde gerçeklik payı olduğunu göstermektedir. Dahası Rus generaller tarafından direnişçilerin sayıları ile ilgili verilen rakamlar direnişçilerin yayınladıkları haberlerin göz ardı edilmemesi gerektiğini göstermektedir. 500-1000 arasında direnişçi Rus ordusuna karşı operasyonlar düzenlemeden sadece dağlarda saklanamaz.

Kavkaz-Center, 11 Nisan'da yayınladığı haberde önceki dört gün içerisinde Nozhay-Yurt bölgesinde 71 Rus yanlısı askerin öldürüldüğünü duyurdu. Çatışma 8-10 Nisan tarihleri arasında Gordali köyü yakınlarında meydana geldi. Rus yanlısı güçlerden 71 kişi öldürüldü ve 59'unun cesetleri hala çatışmanın yapıldığı yerde yatıyor. Bölgedeki yaşlılar direnişçilerden cesetlerin toplanması için izin istediler ancak direnişçilerin nasıl cevap verdikleri bilinmiyor. Kavkaz-Center ayrıca direnişçilerin ölü askerlerden büyük miktarda silah ve cephane ele geçirdiklerini de bildirdi.

Yetkililer ise 9 Nisan'da Gordali'deki çatışmada sadece iki askerin öldürüldüğünü ve ikisinin de yaralandığı bildirmişlerdi. Bununla birlikte aynı gün üç ayrı Çeçen polisin farklı yerlerde çatışma dışında kazalarda öldüğünün bildirilmesi de şüphe verici. Bu tür haberler genellikle federal birliklerin direnişçiler karşısında verdikleri büyük kayıpları gizlemek için kullanılıyor.

Çeçen direnişinde neler olduğunu görmek oldukça işe yarayacaktır. 30 Mart'ta Kavkaz-Center Dokku Umarov tarafından 7 Mart'ta yayınlanan yeni emirler yayınladı. Bu emirlere göre Umarov yeni bir yurtdışı elçisi atadı ve bazı direniş komutanlarını bakan olarak atadı.
Bu kararnameler Çeçen direnişinde iki ana kısım olduğunu gösteriyor. Bunlardan birincisi Umarov'a bağlı kalan komutan ve liderlerden oluşuyor. Diğeri ise Şamil Basayev'in eski takımı tarafından yönetiliyor. Bu atamlarda da görülebileceği gibi Umarov'un ana amacı kendi adamları ve Şamil Basayev'in komutanları arasında bir denge ve uzlaşma sağlamak. Umarov'un etkisi Çeçenya'nın güneydoğusunda özellikle de Şatoy bölgesinde güçlü. Basayev de Çeçenya'nın güneydoğusunda özellikle de Vedeno bölgesinde etkiliydi. Kısaca bu iki gruba Direniş hareketinin Vedeno ve Şatoy kanatları denilebilir.

Umarov'un kararnamelerine göre Şatoy bölgesinden iki saha komutanı Çeçen-İçkerya hükümetinden iki temel göreve –finans ve istihbarat- getirildi. İtum-Kale, Şatoy ve Şaroy bölgelerinde direniş gruplarını kontrol eden Said Emin Dadayev, Ekonomi Bakanlığı'na getirilirken Umarov'un eski bir müttefiki ve direnişin batı kanadının komutanı Tarkan Gaziyev istihbarat servisinin başına getirildi.

Umarov tüm yetkiyi sadece çevresindeki kişilere vermemesi gerektiğini anlıyor. Umarov geçen ay Süfyan Abdullayev'i Çeçen-İçkerya hükümetinin devlet başkan yarımcılığına atamıştı. Abdullayev baş Çeçen Selefi ideologu, Basayev'in yakın arkadaşların biri ve finans sorumlusuydu. Basayev'in ölümünden sonra Abdullayev, Vedeno grubunun lideri oldu. Açıkçası Umarov tüm atamaları Abdullayev ile işbirliği içerisinde yapmalı. Umarov'un kararnameleri Vedeno bölgesinden bir saha komutanı Hüseyin Gakayev'i İçişleri Bakanlığı'na, batı kanadının komutanı Süleyman İlmurzayev'i de direnişin nakit akışından sorumlu birinci başbakan yarımcılığına getirdi.Yurtdışı temsilcilerine ve direniş yapısında çok önemli bir organ olan Şeriat mahkemesi Umarov'un adamlarını kontrolünde kaldı. Umarov Mansur Elmurzayev'i Şeriat Mahkemesi"nin başkanlığına getirdi.

Geleneksel olarak direniş lideri yaz gelmeden politik ve askeri yapılarda değişiklikler ve yeni atamalar yapar. Yaz hareketliliği yaklaşırken yeni liderliğin altında Çeçen direnişinin ne kadar etkili olacağını ve Şatoy ve Vedeno kanatlarının birleşiminin ne kadar güçlü olacağını göreceğiz.



Kaynak: Chechnya Weekly, Volume 8, Issue 15 (April 12, 2007)




Çeviren: Cavit Yılmaz (Ajans Kafkas)