İsrail'in Calcalist ekonomi gazetesi, İran'la doğrudan çatışma başladığından bu yana vergi dairesine bağlı "Tazminat Kurumu"na 30.000'den fazla tazminat talebi ulaştığını ortaya koydu. Bu şok edici rakam, savaşın kısa süresine rağmen İsrail iç cephesindeki kayıpların boyutunu ve zararın yaygınlığını gözler önüne seriyor.

Artan Hasar Talepleri ve Geniş Kapsamlı Tahliyeler

Rapora göre, sadece son 24 saatte yaklaşık 5.000 talep geldiği ve bu durumun yıkımın hızla arttığını gösterdiği belirtildi. Resmi verilere göre, sabah 10:00 itibarıyla talepler şu şekilde dağıldı:

• 25.000 talep: Bina ve konut hasarları için.
• 2.600 talep: Araç hasarları için.
• 3.000 talep: Ev eşyası veya diğer mülk kayıpları için.

Gazete, bu rakamlara, Cuma sabahı Beerşeba'daki bir binayı hedef alan füze saldırısının neden olduğu hasarın dahil olmadığını ve İran'ın İsrail içlerine yönelik füze saldırılarının devam etmesi nedeniyle sayının önümüzdeki saatlerde önemli ölçüde artma potansiyeli taşıdığını vurguladı.

Calcalist'e göre, şu ana kadar 8.200 kişi evlerinden tahliye edildi, bunlardan 3.000'i sadece son 24 saat içinde evlerinin zarar görmesi veya yakın tehlike nedeniyle tahliye kararı alınması sonucu gerçekleşti. Acil bir adım olarak, İsrail hükümeti, yine Calcalist'in aktardığına göre, yerinden edilmiş kişilerin otellerde kalma süresini bir haftadan 14 güne uzatma kararı aldı.

Hızlı Tazminat Sistemi: Rakamlar Karşısında Çaresiz

Artan baskı altında, İsrail Vergi Dairesi, Calcalist'e göre, tazminat talepleri için hızlı başvuru yolunu genişletti. Artık 30.000 Şekel'e (yaklaşık 8.600 dolar) kadar olan hasarlar için çevrimiçi başvuru yapılabilecek, bu da bir uzmanın anında değerlendirmesine gerek kalmayacağı anlamına geliyor. Hak sahipleri, bir ay içinde fatura ibraz etmeleri koşuluyla bir hafta içinde mali tazminat alacaklar. İlk kez, bu yol ticari şirketler için de erişilebilir hale getirildi; daha önce sadece bireylere özeldi. Bu durum, hükümetin yerel iş dünyası üzerindeki hasarın boyutunun farkında olduğunu gösteriyor.

Gazete, dikkat çekici bir karşılaştırmaya dikkat çekiyor: Gazze'ye yönelik saldırının bir yıl sekiz ayı boyunca (7 Ekim 2023'ten İran'la savaşın başlangıcına kadar) kurum 75.000 tazminat talebi aldı. Ancak, İran'la savaşın sadece bir haftasında bu rakamın %40'ı kaydedildi. Gazete bunu "mevcut savaşın iç cephede bıraktığı yoğun yıkımın bir göstergesi" olarak nitelendirdi.

İsrail Hazinesi Askeri Harcama Baskısı Altında

Globes ekonomi gazetesi ise bir raporunda, İsrail Maliye Bakanlığı'nın İran'a yönelik saldırının günlük 1 milyar Şekel'e (yaklaşık 300 milyon dolar) ulaşan aşırı maliyetlerini karşılamak için mali rezervlerini neredeyse tamamen tükettiğini ortaya koydu. Bakanlık, Knesset Maliye Komitesi'ne, göreve çağrılan birliklerin maaşlarını karşılamak için ayrılan "Savunma Acil Durum Harcamaları" kaleminden 3 milyar Şekel (yaklaşık 860 milyon dolar) aktarılması talebinde bulundu.

Ek bir talepte, İsrail Bakanlığı savunma bütçesinin 700 milyon Şekel (yaklaşık 200 milyon dolar) artırılmasını talep etti. Bu miktar, diğer bakanlıklardan yapılan kesintilerle finanse edilecek ve Maliye Bakanlığı'nın talebi üzerine gizli bir "güvenlik harcamaları" kalemine dahil edilecek.

Şiddetli Finansman Krizi

Globes, hükümetin savunma rezervleri için 10 milyar Şekel (yaklaşık 2.9 milyar dolar) ayırdığını, ancak bu miktarın İran ile operasyonlar başlamadan önce Gazze'ye yönelik saldırı sırasında benzeri görülmemiş bir şekilde 450.000 yedek askerin seferber edilmesi için zaten kullanıldığını belirtti. Bu da savunma tahsisatlarının çoğunun mevcut çatışma başlamadan önce tükendiği anlamına geliyor.

Gazete, İsrail hükümetinin şu anda genel bütçeyi yeniden açmaya ve harcama tavanını yükseltmeye hazırlandığını, bunun ise yeni bir bütçenin tamamen geçirilmesine benzeyen karmaşık bir yasama adımı olduğunu vurguluyor. Bu arada, savaşın finansmanına yönelik yeni planlar geçirilene kadar "geçici bir nefes alma süresi" sağlamak için dahili transferler kullanılıyor.

Savaşın Maliyeti Gerçek Kapasiteyi Aşıyor

Globes tarafından yayınlanan tahminlere göre, Savunma Bakanlığı'nın harcamaları, İran'a yönelik saldırı başlamadan önce bile bütçesini fiilen 20 milyar Şekel aştı. Günlük 1 milyar Şekel'i aşan maliyetlerle, özellikle kapsamlı bir uzun vadeli planın olmaması nedeniyle, mevcut 3.7 milyar Şekellik artışın artan açığı kapatmakta yetersiz kaldığı görülüyor.

Analistler, operasyonların devam etmesinin İsrail'i iç ve dış borçlanmaya, yeni vergiler koymaya ve eğitim, sağlık ve altyapı harcamalarında keskin bir düşüşe zorlayacağı konusunda uyarıyor; bu durumun savaşın kendisinden daha maliyetli olabilecek bir iç sosyal ve ekonomik krizi tetikleyebileceği belirtiliyor.

Calcalist gazetesinin ifadesine göre, "İran ile savaşın ilk haftasındaki muazzam talep sayısı, İsrail'in içeride aldığı darbenin boyutunu yansıtıyor ve böyle bir senaryoya karşı hazırlıkların kırılganlığını ortaya koyuyor." Globes ise "Maliye Bakanlığı'nın artık desteksiz bir savaş finansman krizini yönettiğini ve gelecek kararların ekonomik olmaktan çok siyasi olabileceğini" belirtiyor.

Gazete, dikkat çekici bir karşılaştırmaya işaret ediyor: Gazze'ye yönelik saldırının 1 yıl 8 ayı boyunca (7 Ekim 2023'ten İran ile savaşın başlangıcına kadar) kurum 75.000 tazminat talebi aldı. Ancak, İran ile savaşın sadece bir haftasında bu rakamın %40'ı kaydedildi. Gazete bunu "mevcut savaşın iç cephede bıraktığı yoğun yıkımın bir göstergesi" olarak nitelendirdi.

İsrail Hazinesi Askeri Harcama Baskısı Altında
"Globes" ekonomi gazetesi ise bir raporunda, İsrail Maliye Bakanlığı'nın, İran'a yönelik saldırının günlük 1 milyar Şekel'e (yaklaşık 300 milyon dolar) ulaşan astronomik maliyetlerini karşılamak için mali rezervlerini neredeyse tükettiğini ortaya koydu. Bakanlık, Knesset Maliye Komitesi'ne, çağrılan birliklerin maaşlarını karşılamak üzere ayrılan "Savunma Acil Durum Harcamaları" kaleminden 3 milyar Şekel (yaklaşık 860 milyon dolar) aktarılması talebinde bulundu.

Ek bir talepte, İsrail Bakanlığı savunma bütçesinin 700 milyon Şekel (yaklaşık 200 milyon dolar) artırılmasını talep etti. Bu miktar, diğer bakanlıklardan yapılan kesintilerle finanse edilecek ve Maliye Bakanlığı'nın talebi üzerine gizli bir "güvenlik harcamaları" kalemine dahil edilecek.

Şiddetli Finansman Krizi
Globes, hükümetin savunma rezervleri için 10 milyar Şekel (yaklaşık 2.9 milyar dolar) ayırdığını ancak bu miktarın, İran ile operasyonlar başlamadan önce Gazze'ye yönelik saldırı sırasında benzeri görülmemiş bir şekilde 450.000 yedek askerin seferber edilmesi için zaten kullanıldığını belirtti. Bu da savunma tahsisatlarının çoğunun mevcut çatışma başlamadan önce tükendiği anlamına geliyor.

Gazete, İsrail hükümetinin şu anda genel bütçeyi yeniden açmaya ve harcama tavanını yükseltmeye hazırlandığını, bunun ise yeni bir bütçenin tamamen geçirilmesine benzeyen karmaşık bir yasama adımı olduğunu vurguluyor. Bu arada, savaşın finansmanına yönelik yeni planlar geçirilene kadar "geçici bir nefes alma süresi" sağlamak için dahili transferler kullanılıyor.

Savaşın Maliyeti Gerçek Kapasiteyi Aşıyor
Globes tarafından yayınlanan tahminlere göre, Savunma Bakanlığı'nın harcamaları, İran'a yönelik saldırı başlamadan önce bile bütçesini fiilen 20 milyar Şekel aştı. Günlük 1 milyar Şekel'i aşan maliyetlerle, özellikle kapsamlı bir uzun vadeli planın olmaması nedeniyle, mevcut 3.7 milyar Şekellik artışın artan açığı kapatmakta yetersiz kaldığı görülüyor.

Analistler, operasyonların devam etmesinin İsrail'i iç ve dış borçlanmaya, yeni vergiler koymaya ve eğitim, sağlık ve altyapı harcamalarında keskin bir düşüşe zorlayacağı konusunda uyarıyor; bu durumun savaşın kendisinden daha maliyetli olabilecek bir iç sosyal ve ekonomik krizi tetikleyebileceği belirtiliyor.

Calcalist gazetesinin ifadesine göre, "İran ile savaşın ilk haftasındaki muazzam talep sayısı, İsrail'in içeride aldığı darbenin boyutunu yansıtıyor ve böyle bir senaryoya karşı hazırlıkların kırılganlığını ortaya koyuyor."

Globes ise "Maliye Bakanlığı'nın artık desteksiz bir savaş finansman krizini yönettiğini ve gelecek kararların ekonomik olmaktan çok siyasi olabileceğini" belirtiyor.