Hiç düşündük mü; yeni yetişen neslin masalları, hikâyeleri, menkıbeleri ve dahi kahramanları var mı? Zamanın ruhunu çalan çağ, şimdilerde kahramanlarımızı da belleklerden siliyor.

Hayallerimizi mi kaybettik?

Görselleri büyütmek için üzerini tıklayınız
Eskiden köy odalarında büyüklerin anlattığı darb-ı meselleri, Hz. Ali Cenkleri'ni, menkıbeleri dinleyerek büyüyen bir nesil şimdi bu sözlü kültürün aktarım mekânlarından ve taşıyıcılarından yoksun. Hasbelkader bir döneme kadar farklı karakterler, dinî ve/ya tarihî önemi belirgin şahsiyetler, mesela Nasreddin Hoca, Evliya Çelebi, Eshab-ı Kehf v.s. taşınageldi. Ancak bugün bu kadar iyimser olamıyoruz; çünkü hafızamızla beraber hayallerimizi de kaybettik. Hayallerimizi süsleyen o kahramanlardan da yoksunuz.

Veysel Karanî'yi nasıl anlattılar?

Bahşedip hırkasın Veys'e Rasül-ü âlâm,

Hilât-ı vasıl'la müştak'ın kıldı ikram.

Halk kültürümüzde yoğun bir anlatımla, tasavvufta menkıbelerle, dinî metinlerde rivayetlerle şahsiyeti pekişmiş Veysel Karanî isimli bir zat var. Bugün ha unutuldu ha unutulacak bir durumda. Annesine verdiği sözle, Efendimiz'e olan aşkı ile ve Efendimiz'in ona hırkasını göndererek mukabele etmesi ile tanınır. Bildiklerimiz bununla mı sınırlı? Tasavvuf kültüründe ve edebiyatımızda bakın dörtlüklere nasıl yansımış Veysel Karanî:

Yemenden zuhura gelen

Kerâmâtı günden iyan

İki cihanda sultan,

Pirimiz Veysel Karanî

Şeyh Kaygulu anı sever,

Sevenler Allah'ı sever,

Muhammed ümmetin diler

Pirimiz Veysel Karanî

Şeyh Kaygulu (öl. 1820)

'Yemen illerinde Veysel Karanî' diyen Yunus Emre olmasaydı belki Veysel Karanî'yi bilen insanlar da bilmiyor olacaktı. Veysel Karanî ile ilgili bu şiir meşhurdur. Biz buraya meşhur olmayanlarını kaydedelim:

Hırkasın kıldı atâ sana Resul-i Ekrem

Hiçbir bendeye olmuş değil Allah â'lem

Sana mahsustur ancak bu inayet ü kerem

Sen de Allah ü Resülü için olsun her dem

Destgîr ol bana yâ Hz. Veysel Karanî

Şeref Hanım (XIX. y.y.)

Davut Sular canlar canı

Mevlana Mahmud Hayranî

Pirimdir (mürşidimdir) Veysel Karanî

Evvel Allah Âlim Allah

Bendeyim Allah eyvallah

İmanım amentü billah

Davut Sularî

Kısmetimiz kalbimizde buluna

Veysel Karanî gitti Yemen yoluna

Arıyız uçarız kudret balına

Allah bir Muhammed Ali diyerek

Kul Himmet (XVI. y.y.)

Veysel Karanî kitaplığından bir demet

Böyle bir kültüre bigâne kalmak herhalde büyük bir gaflet olur. Üveysîlik diye bir yol olduğunu, bu yolun kıymetli büyükleri olduğunu vurgulamakta fayda var. Veysel Karanî hakkında şimdiye kadar neler yazılmış; yeni başlayanlar için bir Veysel Karanî kitaplığı seçkisi hazırladım sizlere:

-Veysel Karanî ve Üveysilik, Ahmet Yaşar Ocak, 146 sayfa, Dergâh Yay., 1982.

-Veysel Karanî ve Hırka-i Şerif, Av. Dr. Abidin Sönmez, 160 s., Hırka-i Şerif Derneği Yay., 1984.

-İlk Hacı İlk Kurban/ Veysel Karanî/ Hacı Bayram-ı Veli, Yahya Benekay, Kitapçılık Ltd. Şirketi Yay., 1966.

-Hz. Veysel Karanî (k.s.), M. Necati Bursalı, 104 sayfa, Hikmet Gazetecilik Ltd. Şirketi Yay., 1971.

-Hz. Veysel Karanî (Kuddise Sirrehûlâli) ve Hz. Ömer (r.a.), H.H. Rahmi Şenses, 23 sayfa, Hamle Matbaası, 1963.

-Hırka-i Şerif ve Veysel Karanî, Haşim Köprülü (Üveysi), Cami ve Hayrat Derneği Karagümrük Şubesi Yay.

-Veysel Karanî ve Hırka-i Şerîf, Sümeyra Güldal, 72 sayfa, Yarımelma Kitap, 2005.

Kâmil Büyüker derledi

dunya bizim