Ülkede 3 cumhurbaşkanlığı konseyi üyesi, 3 başbakan, 13 hükümet, 16 parlamento, 100'ü aşkın bakan, bunların hepsinin başında ise uluslararası toplum tarafından atanan yüksek temsilci bulunuyor.
SARAYBOSNA- Bosna Hersek'te 1992 yılında başlayan, yüz binlerce masum sivilin katledildiği savaşı durduran Dayton Antlaşması silahları susturdu, ancak ülkeyi karışık bir devlet yapısıyla baş başa bıraktı.
Bir zamanlar "Avrupa'nın Kudüs"ü olarak adlandırılan, Müslüman'ın, Hıristiyan'ın, Musevi'nin birlikte yaşadığı, hiçbir inancın birbirini hor görmediği Bosna Hersek, eski Yugoslavya'nın dağılmasıyla birlikte kendi geleceğine karar vermek amacıyla Şubat-Mart 1992'de bağımsızlık için referanduma gitti. Bosnalı Sırpların çoğunun boykot ettiği bu referandumda halk, özgürlüğü yönünde oy kullandı. Halkın bu kararı üzerine Bosna Hersek, 5 Nisan 1992 tarihinde bağımsızlığını ilan etti. 6 Nisan'da ise ABD ve Avrupa ülkeleri Bosna-Hersek'in bağımsızlığını tanıdı.
Bu karara şiddetle karşı çıkan Bosnalı Sırpların liderleri ve eski Yugoslavya'nın, daha sonra Sırbistan'ın devlet başkanlığını yapan Slobodan Miloşeviç, Bosna'ya karşı şiddetli bir kıyıma girişti. 3 yıl süren savaşın bilançosu çok ağır oldu. Bu savaşta çoğu sivil ve Boşnak olmak üzere 312 bin kişi hayatını kaybetti, yaklaşık 2 milyon insan, yerini yurdunu terk etmek zorunda kaldı.
Avrupa'da İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra en ağır katliamların, sistematik tecavüzlerin, soykırımın yaşandığı Bosna Hersek'teki bu kanlı savaş, 14 Aralık 1995'te ABD'nin Ohio eyaletindeki Dayton Hava Üssü'nde imzalanan anlaşmayla son buldu.
Bu anlaşma silahları susturdu, ancak ülkeyi siyasi bir düğümle baş başa bıraktı. 15 yıl öncesine kadar birbirleriyle savaşan 3 etnik yapı, bu anlaşmayla tek bir çatı altında, ülkenin kurucusu olarak görev aldı. Ancak ülke yönetimi çok karmaşık hale geldi.
BOSNA HERSEK'İN DEVLET YAPISI
Bosna Hersek'te bütün parlamentoların, başbakanların ve bakanlıkların en üst düzeydeki tepe yönetimini Cumhurbaşkanlığı Konseyi oluşturuyor. Cumhurbaşkanlığı Konseyi, Boşnak, Sırp ve Hırvat üyeden oluşuyor. Burada şu anda görevli olan üyeler 8'er ay dönüşümlü olarak Konsey Başkanı olarak görev yapıyor ve bu görevlerine 4 yıllığına seçiliyor. Cumhurbaşkanlığı Konseyi üyelerini doğrudan halk seçiyor. Boşnak ve Hırvat temsilcisini federasyonda yaşayanlar, Sırp temsilcisini de Sırp Cumhuriyeti'nde yaşayanlar seçiyor. Sırp Cumhuriyeti sınırlarında yaşayan Boşnaklar, Boşnak temsilciye, federasyonda yaşayan Sırplar da Sırp temsilciye oy veremiyor.
Şu anda yönetim, Cumhurbaşkanlığı Konseyi Başkanı Haris Sladziç ve Cumhurbaşkanlığı Konseyi Üyeleri Neboyşa Radmanoviç (Sırp) ile Jelyko Komşiç'ten (Hırvat) oluşuyor.
HÜKÜMET
Bosna Hersek'te Sırp Cumhuriyeti'nin Başbakanı olarak Milorad Dodik görev yaparken, Boşnak-Hırvat Federasyonu'nun Başbakanlığını Mustafa Müezzinoviç, Bosna Hersek Devleti Bakanlar Kurulu Başkanı ve Başbakan olarak ise Nikola Şpiriç (Sırp) bu görevi yürütüyor.
Bosna Hersek'te hükümet ise kendi arasında 3'e ayrılmış durumda. Federasyon, Devlet ve Sırp Cumhuriyeti'nin kendine özgü hükümeti ve bakanları bulunuyor. Tüm ülkeyi kapsayan Bosna Hersek Hükümeti 9 bakandan oluşuyor ve bu bakanlıklar etnik topluluklar arasında eşit paylaştırılmış durumda.
MECLİS
Bosna Hersek Parlamentosu, "Bosna Hersek Milletler Meclisi" ve "Temsilcilikler Meclisi" olmak üzere iki kanattan ibaret.
Birinci meclis 5 Boşnak, 5 Sırp ve 5 Hırvat olmak üzere 15 delegeden oluşuyor. Bunlardan 5'i Sırp Cumhuriyeti'nden, 10'u ise Federasyondan seçiliyor. Delegeleri Milletler Meclisi ve Sırp Cumhuriyeti Parlamentosu seçiyor. Milletler Meclisi, daha önce Temsilcilikler Meclisi'nde kabul edilen bir kararı veto etme yetkisine sahip. Bu parlamentonun başkanlığını da Sırp, Hırvat ve Boşnak olmak üzere 3 kişi yürütüyor.
Temsilcilikler Meclisi ise 42 delegeden oluşuyor. Bu parlamenterlerin 28'i Federasyondan, 14'ü ise Sırp Cumhuriyeti'nden seçiliyor. Bir kararın bu meclisten geçmesi için en az üçte iki çoğunluk gerekiyor.
KANTONLAR
Bosna Hersek Federasyonu'nda 10 kanton bulunuyor ve bu kantonların kendilerine ait hükümetleri, parlamentoları ve bakanları var.
BOSNA SIRP CUMHURİYETİ
Bosna Hersek'te 1990'lı yıllarda yapılan sayımda ülke nüfusunun yüzde 37'sini oluşturan Sırplar, Dayton Antlaşması'yla ülke topraklarının yüzde 49'unda, Sırp Cumhuriyeti'nde egemenliklerini sürdürüyor. Kendi başbakanları, bakanları, parlamentoları, cumhuriyet bayrakları olan Sırplar, Osmanlı'nın bir zamanlar eyalet sancağı olan Banja Luka'yı başkent olarak kullanıyor.
YÜKSEK TEMSİLCİ
Bosna Hersek'teki bu siyasi yapının en üst noktasında ise Avrupa Birliği tarafından atanan Yüksek Temsilci görev yapıyor.
BOSNA HERSEK SREBRENİTSA
KATLİAMINI KINAYAMIYOR
Bosna Hersek'in bu yapısı en çok karar alma mekanizmasının işleyişini geciktiriyor. Parlamentodan basit bir karar çıkarma işlemi bile aylar sürüyor, çünkü bir karar alındığı zaman hem Boşnakların, hem Sırpların hem de Hırvatların onayı gerekiyor. Bir etnik topluluğun onay vermediği kararın parlamentodan çıkması ise mümkün olmuyor. Bu nedenle birçok AB ülkesi başta olmak üzere Sırbistan'ın dahi kınadığı Srebrenitsa katliamını Bosna Hersek kınayamıyor.
Kimi zaman 2 ayrı ülke gibi davranan Sırp Cumhuriyeti ile Boşnak Hırvat Federasyonu'nda, 3 Başkanlık Konseyi, 13 hükümet, 10 kanton, 16 parlamento ve 100'ü aşkın bakanla hızlı işleyen bir karar mekanizmasına sahip olmak imkansız hale geliyor.



vakit