İlk olarak, ABD yönetiminin Hatemi'nin ziyaretine neden izin verdiği, merak konusu oldu. Bilindiği gibi, iki ülke arasında diplomatik ilişkilerin kesilmesinden bu yana ABD yönetimi, İranlı yetkililerin ABD ziyaretlerine sınırlama koydu. Ancak nükleer sorun konusunda iki ülke arasındaki ilişkilerde gerginliğin yoğunlaştığı bu günlerde, Hatemi'nin ABD'yi ziyaret etmesi, bazı ABD'li siyasetçileri çok kızdırdı. Bazı ABD Temsilciler Meclisi üyeleri, Hatemi'nin İran cumhurbaşkanlığı görevi sırasında, ABD'nin İran'ı "şer ekseni ülkeleri"ne dahil ettiğini hatırlattılar. Bu üyeler, ABD yönetiminin bu eski İranlı liderin ABD'yi ziyaret etmesine izin vermesinin, ABD'nin izlediği politikaya aykırı olduğuna işaret ettiler. Ancak ABD yönetimi, bu aykırı sesleri bir kenara bırakıp Hatemi'nin ziyaretine yeşil ışık yaktı. Bunun nedeni nedir? Gözlemciler, ABD'nin kendi çıkarlarını düşünerek böyle davrandığını ifade ediyorlar. 62 yaşındaki Hatemi 1997-2005 yılları arasında İran cumhurbaşkanlığı görevinde bulundu. Ilımlı reforumcu lider olarak bilinen Hatemi, görevi sırasında basına daha rahat bir ortam sağlanmasından ve siyasi açıdan daha dışa açık bir politika izleyerek uluslararası toplumla diyaloğun güçlendirilmesinden yanaydı. Hatemi, ülkesinin nükleer geliştirme planını desteklemesine rağmen, Batılı ülkelerle zıtlaşma yerine diyalog yapılmasını savunuyordu. Hatemi, görevi sırasında ABD'ye diyalog yapma çağrısında da bulunmuştu. ABD-İran ilişkilerinde gerginlik yaşandığı şu sıralarda, Bush yönetiminin Hatemi'nin ziyaretine izin vermesi, bir yandan ABD'nin İran'daki reformcularla diyalog kapısını kapatmadığı anlamına geliyor; diğer yandan ise İran Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinecad gibi sert tavır takınanlara baskı yapmayı amaçlıyor.

Kamuoyunda merak konusu olan başka bir nokta da, Hatemi'nin bu ziyaretinin amacı oldu. Hatemi, söylediği gibi yalnızca "küresel kültürel diyalogun sağlanması" amacıyla mı ABD'ye gitti? Gözlemciler, Hatemi'nin iki haftalık ABD ziyaretine 31 Ağustos'ta New York'tan başladığına ve 31 Ağustos'un da BM Güvenlik Konseyi'nin 1696 sayılı kararında İran'a uranyum zenginleştirme faaliyetlerini askıya alması için tanınan son tarih olduğuna dikkat çektiler.

Gözlemciler ayrıca birkaç noktaya daha işaret ettiler. İran'ın, kendisine tanınan sürenin son gününde, uranyum zenginleştirme faaliyetlerini askıya almasını isteyen BM Güvenlik Konseyi'nin kararını reddetmesinden dolayı, ABD, Güvenlik Konseyi'ni İran'a yaptırım önlemi almaya çağırdı. Bu koşullarda İran yönetiminin Hatemi'nin ABD ziyaretini sağlaması, büyük bir olasılıkla ABD'ye hem yumuşak hem de sert mesajlar vererek, nükleer programı sürdürmek için zaman kazanma taktiğidir. Aslında Hatemi, ABD'de verdiği konferanslarda İran nükleer sorununa hemen hemen hiç değinmiyor; bunun yerine medeniyet, diyalog ve çatışma konularına geniş yer veriyor. İran yönetimi, bu yöntemle ABD'nin nükleer soruna gösterdiği ilgiyi dağıtmayı umuyor ve zaman kazanmak için ABD'yle ne zıtlaşmaya giriyor, ne de taviz veriyor.

Kısacası, gerek Bush yönetimi gerekse İran yönetimi, Hatemi'nin ABD ziyaretine engel koymadı. Böylelikle, aralarında zıtlaşmanın sürekli tırmandığı bir dönemde, ABD ve İran, Hatemi'nin ziyaretiyle, karşı tarafın sınırlarını öğrenmeye çalışıyor.

Kaynak: Çin Sesi Radyosu

dunyabulteni.net