Son uydu görüntüleri, işgalci İsrail ordusunun, geçen yıl ekim ayında yürürlüğe giren ateşkese rağmen Gazze Şeridi’nde kontrolü altındaki bölgelerde sistematik yıkımı sürdürdüğünü ortaya koydu.
Görüntülere göre, geçen hafta Gazze kentinin doğusunda, özellikle Şucaiyye Mahallesi’nde Planet Labs şirketi tarafından kaydedilen uydu fotoğrafları, son aylarda yüzlerce binanın yerle bir edildiğini gösteriyor.
Ateşkesin başlamasından birkaç gün sonra çekilen görüntülerle güncel fotoğrafların karşılaştırılması, bölgede yıkım faaliyetlerinin dikkat çekici biçimde genişlediğini ortaya koyuyor. Savaş sırasında kısmen hasar gören birçok binanın, daha sonra mühendislik araçları kullanılarak tamamen yıkıldığı, ayrıca daha önce büyük ölçüde sağlam görünen yapıların da düzleştirildiği tespit edildi.
Filistinli kaynaklara göre, savaş öncesinde şu anda İsrail ordusunun kontrolü altında bulunan bölgelerde —özellikle Gazze, Han Yunus ve Refah kentlerinin doğusunda— yaklaşık bir milyon kişi yaşıyordu. Bu kişilerin yakın gelecekte evlerine dönebilmesinin beklenmediği, bu nedenle yüz binlerce yerinden edilmiş kişiyle birlikte çadırlarda ve geçici barınaklarda yaşamaya zorlandıkları belirtiliyor.
Öte yandan, İngiltere merkezli Forensic Architecture adlı kuruluş da geçen hafta Gazze’de çekilen uydu görüntülerine dayanan bir analiz yayımladı. Analizde, ateşkes süresince İsrail’in, işgal ordusunun kontrolündeki bölgelerle Gazze içindeki Filistinlileri ayıran “sarı hat” boyunca 13 yeni askeri nokta kurduğu belirtildi.
Analize göre, bu noktaların çoğu Gazze’nin kuzeyinde ve Han Yunus kentinin doğusunda inşa edildi. Böylece sarı hat boyunca İsrail ordusunun kontrol ettiği noktaların sayısı 48’e yükseldi. Raporda ayrıca, bu noktaları İsrail topraklarına bağlayan bazı yolların genişletildiği, Han Yunus bölgesinde yeni yollar açıldığı ve Han Yunus’ta yıkımın kapsamının genişletildiği, Refah’ta ise enkaz kaldırma çalışmaları yürütüldüğü kaydedildi.
Eşi benzeri görülmemiş yıkım
Birleşmiş Milletler Uydu Merkezi, geçen yıl ekim ayında yaptığı tespitte, Gazze Şeridi’ndeki bina ve altyapının yüzde 81’inin savaş sırasında kısmen ya da tamamen tahrip edildiğini açıklamıştı. BM analizine göre 123 bin 464 bina tamamen yıkıldı, 12 bin 116 bina ağır hasar aldı, 33 bin 857 bina ise orta düzeyde zarar gördü.
Son haftalarda, savaşta hasar gören bazı binalar şiddetli yağışlar ve fırtınalar nedeniyle çöktü; bu durum can kayıplarına ve yaralanmalara yol açtı. Dün Gazze kentinin Şeyh Rıdvan Mahallesi’nde bir binanın çökmesi sonucu 5 Filistinli hayatını kaybetti.
Savaş sürecinde işgal ordusunun yıkım politikalarında da bir değişim yaşandığına dikkat çekiliyor. İlk aşamalarda yıkım daha çok askeri operasyonlar ve hava saldırılarından kaynaklanırken, Mayıs 2024’te Refah’ın işgalinin ardından, sivil müteahhit firmalar aracılığıyla mahalle ve bölgelerin planlı şekilde yıkıldığı ifade ediliyor.
Bu politika sonucunda Refah, Abasan, Hırbet Huzaa, Cibaliya ve diğer bazı bölgelerdeki yapıların yaklaşık yüzde 100’ünün yok edildiği belirtiliyor. Ayrıca savaş sırasında tarımsal seraların yüzde 80’i, tarım arazilerinin yüzde 87’si ve yolların yaklaşık yüzde 80’i tahrip edildi. Uzmanlara göre, Gazze genelinde geriye yaklaşık 61 milyon ton moloz kaldı.