umhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Ankara'da Cumhurbaşkanlığı Külliyesi'nde İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani'yi ağırladı. Beştepe'de resmi karşılama töreninin ardından ikili başbaşa görüşmeye geçti. Ardından, üçüncüsü düzenlenen Türkiye - İran Yüksek Düzey İşbirliği Konseyi Oturumu, basına kapalı gerçekleşti.

Basın toplantısı

Cumhurbaşkanı Erdoğan, İranlı mevkidaşı Ruhani ile saat 15.15'te ortak basın toplantısına başladı. Ruhani ile üçüncü kez bir araya geldiğini ifade eden Erdoğan, Ruhani ve beraberindeki heyet ile iki ülkenin ilişkilerini nasıl geliştirebileceklerini konuştuklarını ifade etti.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, Kalkınma Bakanı Cevdet Yılmaz'ı İran ile ilişkilerde vekil tayin ettiğini söyledi.

Ekonomik işbirliği

Türkiye – İran ilişkilerinin son yıllarda gerilemede olduğunu söyleyen Cumhurbaşkanı, yaptırımlar neticesinde ticaret hacminin düştüğünü, bunun yeniden artırılması gerektiğini söyledi. Erdoğan, “Ekonomilerimizin birbirini tamamlayıcı yönünü göz ardı etmeden, iş dünyasını teşvik etmek suretiyle, üçüncü ülkelerde bile bazı yatırımların önemi üzerinde durduk" dedi.

"İş adamlarının gümrüklerde veya başka alanlarda engellerle karşılaşmaları dönemini sona erdirmek için işbirliği halindeyiz" diyen Erdoğan, "Atacağımız adımlarla Türk – İran ilişkilerinin özünün, herhangi bir komşuluk ilişkisinin çok ötesinde olduğu kanaatini somut adımlara dönüştürmeye kararlıyız" diye konuştu.

Görüş ayrılıkları var ama...

Erdoğan, "Bölgemizi sarsan terörizm ve mezhepçilik sorunları ile bunlara bağlı krizlerin üstesinden gelinmesi için birlikte çalışmamız gerekiyor. Suriye ve Irak başta olmak üzere bölgede akan kanın durdurulması için ülkelerimizin öncülüğü şart" diye konuştu.

İki ülkenin görüşün ayrılıklarının olduğunu bir kez daha belirten Cumhurbaşkanı Erdoğan, "Fakat bölgede akan kanın durması için hemfikiriz. Bizim için belirleyici olan İslam başlığında beraber olmamız, o noktada bir ve dayanışma içinde olmamızdır. Teröre karşı sıfır tolerans uygulanması konusunda görüş birliği içindeyiz" diye konuştu.

Ruhani'den İİT zirvesine gönderme

İran Cumhurbaşkanı Ruhani, sözlerine misafirperverlikleri için Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Türk halkına teşekkür ederek başladı.

Ruhani, ziyaretin ilk gününde İslam İşbirliği Teşkilatı Zirvesi'ne katıldıklarını anımsattı. İslam ülkeleri arasındaki işbirliğinin önemine dikkat çeken Ruhani, ikinci önemli konunun Filistin halkının acılarına son vermek olduğunu söyledi.

Ruhani, bu amaçlar göz önünde bulundurulduğu sürece İran'ın teşkilâta desteği sürdüreceğini ifade etti. Ruhani, teşkilatın üç önemli amacına dikkat çekti:

"İlki, Müslüman kadının İslami toplumdaki rolü ve kadının İslam kültüründeki yüce yerini dünyaya tanıtmaktır. Dünya nezdinde bu yanlış anlaşılmıştır. Diğer konu aşırıcılıkla ve şiddetle, terörle mücadele konusudur. BMGK'da da onaylandı bu, İslam dünyası için çok önemli bir konu bu.

Üçüncü konu da mezhepleri birbirine yakınlaştırmaktır. Dünyaya şunu söylemeliyiz: bizim kimliğimiz Sünni ve Şii olmak değil, Müslüman olmaktır. Sevgi, rahmet ve kardeşlik dinidir bizim dinimiz. Umarım Türkiye'nin dönem başkanlığı süresince, Türkiye ile işbirliği yaparak bu değerli amaca ulaşırız."

Ekonomik işbirliği vurgusu

Ruhani, "Türkiye'ye yaptığım resmi ziyaret çerçevesinde, Sayın Cumhurbaşkanı ve çok değerli kardeşim Erdoğan ile yaptığımız görüşmede iki ülkenin ilişkilerini tüm boyutlarıyla geliştirme kararı aldık" dedi.

"Geçmiş yıllarda güzel adımlar atıldı fakat ambargo koşulları nedeniyle biz istediğimiz adımları gerçekleştiremedik" diyen İran Cumhurbaşkanı, "Ne mutlu ki bu oturum ambargoların kalktığı dönemde gerçekleşti. İki ülke arasındaki işbirliği için farklı alanlarda zemin hazırlandı" diye konuştu.

"Bir diğer konu ise iki ülkenin bankacılık sektörünün işbirliği yapması" diyen Ruhani, "Bankalar kendi aralarında irtibat kanalları belirlemiş. Biz bu ilişkileri daha da geliştirme kararı aldık. Türk Bankaları İran'da şubeler açabilirler. Aynı zamanda Tahran ve İstanbul borsaları arasında bağları güçlendirmeliyiz. Bu sermaye piyasasında güzel bir gelişme olur" diye devam etti.

'Gümrükte kuyruk olmayacak'

İran Cumhurbaşkanı, gümrükte uzun kuyruklar oluşturan araçların artık görülmemesi için gereken çalışmaların yapılacağını ifade eder, "İki Cumhurbaşkanının da tam yetkili vekilleri olarak Sayın Yılmaz ve Varizi'ye yetkiler verildi. Gerekeni yapacaklar. Gümrüklerde artık tır kuyrukları görmeyeceğiz diye umuyoruz" dedi.

'Türkiye'ye enerji güvenliği garanti edebiliriz'

"İki ülkenin özel sektörlerini teşvik edip ortak yatırımların önünü açacağız" diyen Ruhani, "Özellikle enerji konusunda biz İran'ın Türkiye'nin enerji güvenliğini garantiye alabileceği sözünü verdik. Elektrik, petrol ve petrokimya konularında ilişkileirmizi geliştirebiliriz" diye konuştu.

Turizm vurgusu

Ruhani, konuşmasında turizme de dikkat çekti. "Daha fazla seyahat için, üçüncü ülkelerin turizmini cezbetmek için kültürel anlamda da önemli. İki ülkenin kültürleri de birbirini tamamlayıcı. Üniversiteler arası ilişkiler, akademisyen ziyaretleri konularında da işbirliği yapabiliriz" dedi.

Ruhani, "Türkiye ve İran'ın öncü olduğu alanlar var. Bu alanlarda ortak bir şekilde gelişmeleri hızlandırabiliriz" diye devam etti.

Bölgesel sorunlar

Ruhani, bölgesel sorunlara da dikkat çekti:

"Baş başa da konuştuğımız diğer konu, bölgesel sorunlar. Yemen halkı zalimce öldürülüyor. Suriye'de suçsuz insanlar ölüyor. Bunlar devam ediyor. Irak halen istenen istikrara kavuşmadı. Pakistan, Afganistan gibi ülkelerde de sağlanamadı. Biz bütün bu ülkelere yardımcı olmalıyız. Bu hem dinen görevimizdir, hem de İslam dünyasının lehinedir."

'Temel prensiplerde fikir ayrılığımız yok'

Ruhanii şöyle devam etti:

"Ne mutlu ki bizim temel prensiplerde fikir ayrılığımız yok. Ülkelerin sınırları sabit kalmalı, parçalanmamalı. İkimiz de buna vurgu yapıyoruz. Ölümler bir an önce durmalı. Terörizme her ne adla olursa olsun, mücadele etmeliyiz.

Ülkenin geleceğini o ülkenin halkı belirler. Başka ülke belirleyemez. Bunda da hemfikiriz. Çok cüzi konularda belki farklı düşünüyor olabiliriz, bu sorun değil.

Terörle mücadele ve İslam'ı dünyaya doğru tanıtma konusunda çabalamalıyız. İslamofobi bir tuzaktır, bununla sadece gerçek İslam'ı tanıtarak mücadele edebiliriz.

Bizim tarihimiz, dinimiz, coğrafyamız, ortak menfaatlerimiz, ilişkileri her gün geliştirmemizi gerektiriyor. Ekonomi ve ticareti 30 milyar dolara ulaşitırmalıyız dediler, inşallah birlikte bunu başaracağız. Bir kez daha Erdoğan'a teşekkür ediyorum. Dileğimiz, ilişkileri geliştirmektir. "

İlişkilerde son durum

Son YDİK toplantısı Nisan 2015'te Tahran'da, yine Erdoğan ve Ruhani liderliğinde yapılmıştı Ruhani, İran'a yaptırımlar kalktıktan sonra ilk kez Ankara'ya geldi. Başbakan Davutoğlu, Mart'ta Tahran ziyaretinde, "İlişkimizde zihin değişimine ihtiyaç var" demişti. İran-Türkiye ticaret hacmi 2012'de 21.89 milyar dolardan 2015'te 9.77 milyar dolara düştü.