Tarih kitaplarının birçoğunda Kürt halkından bahsedilirken “İslam’ın çekilmiş kılıçları: Kürtler” ifadesi kullanılmaktadır. Hatta lise yıllarımda bu ismi taşıyan bir kitap okuduğumu da hatırlıyorum. İslam’ın yayılması için verilen savaşlarda gösterdikleri kahramanlıklar ve fedakârlıklar nedeniyle bu övgüyü hak eden Kürtler, Selahaddin Eyyubi gibi büyük bir kumandanı da İslam Ümmetine hediye etmişlerdir. Kürtlerin hayata ve siyasi gelişmelere verdikleri refleksler göz önünde bulundurulduğunda, İslam’ın Kürtlerin her şeyi olduğu ve Kürt’ün İslamsız “bir hiçe” dönüşeceği kolayca fark edilebilir. Manzara böyleyken ABD’nin Irak işgaliyle birlikte zihinlere yerleştirilen ve dillere pelesenk edilen “İşbirlikçi Kürtler” kavramsallaştırması da neyin nesi? Barzani ve Talabani’nin ABD işbirlikçisi olduklarını kabul edelim. Fakat niçin kimse Barzani ve Talabani’nin Kuzey Iraklı Kürtleri ne oranda temsil ettiklerini sorgulamıyor? Birçoğunun lideriyle Irak’a yaptığım ziyaret esnasında tanışma imkânı bulduğum Kuzey Irak’taki İslamcı gruplar bana Iraklı Kürtlerin sadece Barzani ve Talabani taraftarlarından meydana gelmediklerini öğretmişlerdi. Bölgede ABD işgaline karşı çıkan, hatta işgale karşı savaşan birçok etkili Kürt grup var. Çoğunluğu İslamcı olan bu gruplar medyamız tarafından özenle halktan saklanıyor. Acaba niye?
ADEM ÖZKÖSE
a_ozkose@yahoo.com
Kuzey Irak’taki İslami hareketleri beslendikleri fikri kaynaklar açısından üç ana gruba ayırabiliriz. Bunlar Klasik Ehli Sünnet çizgisi, İhvan-ı Müslimin ekolü ve Selefilerdir. Bu üç akıma mensup gruplar prensip olarak ABD işgaline karşı çıkarken, bu grupların işgale karşı verdikleri refleksler farklılık göstermektedir. Örneğin bölgedeki selefi gruplar işgalcilerin Irak’tan atılması için tek yolun silahlı direniş olduğunu vurguluyorlar. İhvancılar ise Kuzey Irak’taki şartları öne sürerek ABD işgaline karşı daha çok siyasi direniş yoluyla karşı durulması gerektiğini savunuyorlar. Klasik Ehli Sünnet anlayışına sahip Kürtlerin bir kısmı çeşitli direniş gruplarının bünyesinde işgale karşı çıkarken, kimileri de siyasi direnişte ısrar etmektedirler. Bu anlayış da tamamına yakını Şafi olan Kürtler arasında son derece güçlüdür. ABD işgaliyle birlikte adı sıkça duyulan cihadcı selefiler ise özellikle Kürt gençlerden destek bulmaktadır. Selefiler bir taraftan yabancı işgal güçlerine yönelik eylemler düzenlerken diğer taraftan da Barzani ve Talabani’ye bağlı peşmergelere karşı verdikleri mücadeleyi sürdürüyorlar.
İSLAMİ BİRLİK PARTİSİ
İttihad-ı İslam Hareketi Kuzey Irak’taki en örgütlü İslamcı harekettir. İhvan ekolüne mensup olan grubun liderliğini Selahaddin Muhammed Bahaddin yapmaktadır. Daha çok kültür ve eğitim çalışmaları yapan grup; Kürt Bölgesel Meclisinde on bir milletvekiline, Irak Ulusal Meclisinde üç vekile ve Kürt yerel yönetimde de bir bakana sahiptir. 2005’te ilk defa tek başına seçime giren İslami Birlik Partisi’nin mensupları Barzani taraftarlarının saldırılarına maruz kaldılar. Partinin binaları ateşe verildi ve bazı parti mensupları da öldürüldü. Filistin'deki Hamas gibi eğitim çalışmaları ve sosyal faaliyetler yapan grup, bu sosyal örgütlenmenin beslediği bir seçmen desteğine de sahip. Son seçimlerde Kuzey Irak’ta oyların %15’ini alan İslami Birlik Partisi’nin mensupları ABD ile işbirliği yaptığı için sık sık Barzani’yi eleştiriyorlar. Barzani de yaptığı bir konuşmada İslami Birlik Partisi’ni şu şekilde eleştiriyor: “Bu hareket, Şeyh Ahmed Yasin’le ilgilendiği kadar Kürt şehitleriyle ilgilenmemektedir. Bu hareketin televizyonlarında Kudüs kadar Kerkük davası gündeme taşınmamaktadır.” Bu grubun mensupları silahlı direnişe şimdilik mesafeli duruyorlar. Fakat İslami Birlik Partisi’nin ABD’ye karşı mücadele veren bazı silahlı direniş gruplarına maddi ve lojistik destek verdiği iddia ediliyor.
-ENSAR EL İSLAM HAREKETİ
Aralık 2001'de Cündü'l İslam, Tevhid Hareketi ve Kürt Hamas’ı birleşerek Ensar el-İslam'ı kurmuşlar ve başlarına da gerçek ismi Necmeddin Ferec olan Molla Fatih Kraker'i getirmişlerdir. Molla Kraker, Usame bin Laden’e hayran olduğunu basından da saklamamaktadır. Ensar el-İslam, işgal öncesi Halepçe, Hormal ve Bayare'de hakimiyet kurdu. Ensar el-İslam'ın beslendiği iki kaynaktan biri Selefilik diğeri de Seyyid Kutub'un devrimci çizgisidir. Üyelerinin bir kısmı Afganistan’da eğitim gören grubun mensupları ABD işgalinin başında Kuzey Irak’ta müthiş bir direniş gösterdiler. Günlerce ABD savaş uçaklarının saldırılarına maruz kalan grup, işgalcilere ve onlarla işbirliği yapanlara karşı mücadelesini şu anda da sürdürüyor. Grubun lideri Molla Kraker Norveç tarafından sınır dışı edilirken, Ensar el-İslam’ın liderliğini artık ismi kamuoyundan saklanan bir şahsın yaptığı düşünülüyor. Bu grubun mensupları işgalcilere karşı mücadele verdikleri için sık sık Barzani’nin hışmına uğruyorlar. Barzani Hükümeti kırktan fazla Ensar el-İslam mensubunu direnişçi oldukları için astırdı.
- ENSAR ES SÜNNE ORDUSU
Ensar es Sünne son 2 yıldır ismi sıkça duyulan silahlı bir direniş grubudur. Ensar el-İslam’dan ayrılan Ebu Abdullah el-Hasen bin Mahmud'un liderliğinde kurulan grup, ilk başlarda sadece Kuzey Irak’ta etkili olsa da daha sonra Irak’ın bir çok bölgesinde eylemler düzenlemeye başladı. Selefi düşünceye sahip olan Ensar es Sünne mensupları El Kaide’nin Irak’taki kolu olan Irak İslam Devleti ile ilişki içindeler. Ensar es Sünne’ye bağlı direnişçiler, yayınladıkları video görüntülerinde Irak halkına kumanya ve yiyecek dağıtırken görülüyorlar. Ensar es Sünne’nin tabanı Kürtlere dayansa da, grubun içinde birçok Arap direnişçi de bulunuyor. ABD askerlerine etkili saldırılar düzenleyen bu grubun mensupları, Barzani’ye bağlı askeri karargâhlara da operasyonlar düzenliyor. Grubun kendine ait bir internet sitesi var.
-KÜRDİSTAN İSLAMİ HAREKETİ
Şeyh Abdulaziz’in liderlik yaptığı Kürdistan İslami Hareketi, tarihsel olarak Kürt İslamcıların ana partisi sayılır. Şeyh Abdülaziz Türkiye’de de tanınan ünlü âlim Şeyh Osman’ın kardeşidir. Şeyh Abdülaziz bölgedeki bütün İslami hareketler üzerinde etkisi olan ağabeyi Şeyh Osman’ın ardından Kürdistan İslami Hareketi’nin lideri olmuştur. Halepçe’de güçlü olan grubun bünyesinde çok sayıda silahlı direnişçi bulunmaktadır.
-KÜRDİSTAN İSLAM CEMAATİ
Bu grubun lideri bir Kürt alim olan Ali Bapir’dir. 2001 yılında Kuzey Irak’ta kurulan Kürdistan İslam Cemaati’nin lideri Ali Bapir 2003’de ABD askerleri tarafından gözaltına alındı ve 22 ay hapis yattı. ABD’ye karşı cihadın her Müslüman’a farz olduğunu savunan Bapir’in partisi Irak’taki son seçimlere de katıldı. Kürdistan İslam Cemaati’nin Kuzey Irak parlamentosunda 6 üyesi bulunuyor. Partinin genel merkezi Erbil’dedir. Kuzey Irak’ın önemli ilçe ve merkezlerinde büroları olan bu grubun çok sayıda silahlı direnişçisi var. 40’dan fazla yazılı eseri bulunan Ali Bapir’in makalelerinde medrese bilgisi dışında Batı dünyasına ilişkin bilgilere de sahip olduğu göze çarpmaktadır. “İslamcılar Kürdistan’da dışlanmaya çalışılıyor” diyen Ali Bapir’in şu cümleleri bölgedeki İslami hareketlerle Barzani Yönetimi arasında yaşanan ayrışmanın da bir göstergesi: “Kürt Müslümanlar Barzani ve taraftarları tarafından tutuklanıyor ve eziyet görüyorlar. Barzani ve adamları tıpkı ABD gibi Müslümanlara saldırıyor. Bunlar Kürtleri İslam’dan uzaklaştırmak istiyorlar. Bundan dolayı da ABD ile işbirliği içindeler.”
ORTAK CEPHE OLUŞTURDULAR
Bu arada 3 Ekim 2007’da Erbil’de, Selahaddin Muhamed Bahaddin başkanlığındaki “İslami Birlik Partisi”, Ali Bapir liderliğindeki “Kürt İslam Cemaati” ve Şeyh Abdulaziz başkanlığındaki “Kürdistan İslami Hareketi” arasında Kuzey Irak’ta İslami bir cephe kurulması için toplantı yapıldı. Bu toplantı sonucu bu üç grup birleşip güçlü bir İslami Cephe oluşturmaya karar verdiler. Görüldüğü gibi Kuzey Irak sadece Barzani ve Talabani’nin gruplarından ibaret değildir. İşgale ve işbirlikçiliğe karşı çıkan Kürt İslamcılar, Kürt halkının tümünün işbirlikçilikle suçlanmasına son derece üzülmektedirler. Ayrıca şu da unutulmamalıdır. Barzani ve Talabani’nin ABD ile olan ilişkileri Türkiye’nin ABD ile olan ilişkilerinden çok da fazla değildir. İncirlik’teki ABD üssü ve Bush’un gözüne girmek için Van’da, Bursa’da, Konya’da, Gaziantep’de yapılan “El Kaide” operasyonları, işbirlikçiliğin nasıl olduğunu bütün dünyaya göstermektedir.
Gerçek Hayat Dergisi
Bölgeden fotoğraf kareleri...