Türkiye'nin doğal liderliğini yaptığı İslâm Konferansı Teşkilatı (İKT) üyesi ülkeler arasında oluşturulmak istenen "ortak ticaret alanı", vizelerin kaldırılmasıyla gün geçtikçe büyüyor. Son 3 ayda 8 ülke (Suriye, Azerbaycan, Katar, Pakistan, Libya, Ürdün, Tacikistan ve Sudan) ile vize uygulamasını kaldıran Türkiye'nin başlattığı bu diplomatik ataklar, İKT üyesi ülkeleri, hayâlî kurdukları "ortak ticaret alanı"na bir adım daha yaklaştırdı.
Türkiye'nin doğal liderliğini yaptığı İslâm Konferansı Teşkilatı (İKT) üyesi ülkeler arasında oluşturulmak istenen "ortak ticaret alanı", vizelerin kaldırılmasıyla gün geçtikçe büyüyor.
Son 3 ayda 8 ülke (Suriye, Azerbaycan, Katar, Pakistan, Libya, Ürdün, Tacikistan ve Sudan) ile vize uygulamasını kaldıran Türkiye'nin başlattığı bu diplomatik ataklar, İKT üyesi ülkeleri, hayâlî kurdukları "ortak ticaret alanı"na bir adım daha yaklaştırdı.
POTAYA KATILAN SON
İKİ ÜLKE: SUDAN VE TACİKİSTAN
Türkiye ile Tacikistan arasında vizenin karşılıklı olarak kaldırılmasına ilişkin anlaşma Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmesinin ardından, önceki gün de Sudan Devlet Başkanı Ömer El Beşir, Türkiye ile vize uygulamasını kaldırdıklarını duyurdu. Türkiye daha önceki yıllarda İKT üyesi ülkelerden İran, Tunus, Bahreyn, Malezya, Kazakistan ve Kırgızistan ile vizeyi kaldırmıştı. Son katılanlarla beraber Türkiye ile aralarında vize uygulaması olmayan İslâm Konferansı Teşkilatı (İKT) üyesi ülke sayısı 14'e çıktı.
SIRADA MISIR VE LÜBNAN VAR
Önceki gün Ankara'ya gelen Mısır Cumhurbaşkanı ile yapılan görüşmelerde de iki ülke arasında vizenin kaldırılmasının gündeme geldiği öğrenildi.
Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, Ankara'da ağırladığı Mısır Cumhurbaşkanı Hüsnü Mübarek'e, iki ülke arasında vizenin de kaldırılması önerisinde bulundu. Mısır yönetiminin buna sıcak baktığı, kendi içinde bir çalışma yapacağı ifade edildi. Türkiye, Mısır'ın gerekli adımları atmasını bekleyecek.

Lübnan Başbakanı Saad Hariri de geçtiğimiz Beyrut'ta gerçekleştirilen ESCAME Genel Kurulu'nu takip eden bir grup Türkiyeli gazeteciye verdiği röportajda, hükümetinin güvenoyu almasının ardından Türkiye ile vize uygulamasını kaldırma çalışması yapacaklarını ifade etmişti.
İKT üyesi olan Mısır ve Lübnan ile de vize kaldırılırsa Türkiye vatandaşlarının vizesiz gideceği İKT ülkesi sayısı 16'ya çıkmış olacak.
İKT toplantılarına gözlemci sıfatıyla katılan Bosna Hersek, KKTC ve Tayland gibi ülkelerle de Türkiye arasında vize uygulaması bulunmuyor. Bunun yanı sıra, İKT üyesi olmayan Arnavutluk ile de iki ay önce vize uygulaması karşılıklı olarak kaldırılmıştı.
VİZESİZ ÜLKE SAYISI 57'Yİ BULDU
İKT üyesi ve gözlemcisi 17 ülkenin yanı sıra 40 ülkenin daha Türkiye vatandaşlarına vize uygulamadığı hesaba katıldığında Türkiye ile aralarında vize uygulaması olmayan ülke sayısının 57'ya çıktığı görülüyor. Türkiye'ye vize uygulamayan ülke ve özel idare bölgeleri şunlar: "Antigua-Barbuda, Arjantin, Arnavutluk, Bahamalar, Barbados, Belize, Bolivya, Bosna-Hersek, Brezilya, Ekvador, El Salvador, Fas, Fiji, Filipinler, Guetemala, Güney Afrika Cumhuriyeti, Gürcistan, Haiti, Hırvatistan, Honduras, Hong Kong, Jamaika, Japonya, Karadağ, Kazakistan, Kırgızistan, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti, Kolombiya, Kore Cumhuriyeti (Güney Kore), Kosova, Kosta Rika, Libya, Makau Özel İdare Bölgesi, Makedonya, Maldivler, Malezya, Mauritus, Nikaragua, Palau Cumhuriyeti, Paraguay, St. Vincent-Grenadines, Singapur, Solomon Adaları, Sri Lanka, Sudan, Suriye, Svaziland, Şili, Tacikistan, Tayland, Trinidad-Tobago, Tunus, Tuvalu, Uruguay, Ürdün ve Venezuela."
KARŞILIKLI TİCARET ARTACAK
Türkiye'nin son yıllarda izlediği "komşularla sıfır problem ve daha çok ticaret" politikasının başarıya ulaşması büyük önem verilen vizelerin kaldırılması girişiminin en büyük etkisinin karşılıklı ticarete olması bekleniyor. Küreselleşmenin olumsuz etkilerinden korunmak, sektörel ve bölgesel bağımlılıktan kurtulmak ve Türkiye'nin dış pazarlarda rekabet edebileceği alanları belirlemek amaçlarıyla 2004 yılında İhracat Stratejik Planı yürürlüğe sokuldu.
Bunun yanı sıra sürdürülebilir ihracat artışını sağlamak amacıyla "Tanıtım ve Pazarlama", "Bilgi Teknolojileri", "Finansman ve Destek Mekanizmaları", "İkili ve Çok Taraflı İlişkiler" ile "Kamu, Özel Sektör ve Sivil Toplum Kuruluşları Arasında İşbirliği ve Koordinasyon" çalışmaları yapıldı. Küresel finans kriziyle birlikte AB ve ABD'deki pazarlarındaki daralmayı körfez, Afrika ve Asya'daki pazarlarla telafi etmeye çalışan Türkiye, bu politikasının meyvelerini almaya başladığını rakamlar gösteriyor.

TÜRKİYE İHRACATÇILAR MECLİSİ BAŞKANI MEHMET BÜYÜKEKŞİ:
En fazla sevinen kesim ihracatçılar
Türkiye'nin komşusu ve yakın çevresindeki ülkelerle karşılıklı vize kaldırmasına en çok sevinen kesimlerin başında ihracatçılar geliyor. Vizesiz uygulamaları Vakit'e değerlendiren Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanı Mehmet Büyükekşi, şunları kaydetti: "Vizelerin kaldırılması İhracatçı camiası için çok önemlidir. Dışarıya mal gönderen ihracatçının bir ayağının sürekli dışarıda olması gerekiyor. Bu uygulamanın ihracatın artmasına büyük katkısı var. Çünkü yanı başımızdaki ülkelere bir parti malı göndermek 15-20 gün zaman alıyordu. Artık saatlerin kıymete bindiği bilgi çağında Türkiye ihracatçısının günlerce, haftalarca kaybetmeye tahammülü yok. Vizelerin olmadığı ülkelerden bir iş görüşmesi yapma ihtiyacınız ortaya çıktığında çantanızı alıp hemen gidebiliyorsunuz. İhracat camiasından çok olumlu tepkiler alıyoruz. Özellikle vize kaldırılan ülkelere komşu ve yakın olan illerden büyük bir memnuniyet var. Giriş çıkışlar vizeler kalktıktan sonra katlanarak artıyor. Eğer Mısır ile de vize kaldırılırsa, bu büyük bir adım olur. Çünkü bu yıl hem de kriz ortamında ihracatımızın en çok arttığı ülkelerin başında Mısır geliyor. Mısır'a ihracatımız bu yıl yüzde 100'ün üzerinde arttı. Eğer vize kalkarsa bu ülkeyle ticaretimiz katlanarak artar."
MÜSİAD YÖNETİM KURULU BAŞKANI ÖMER CİHAD VARDAN:
VİZE, İKT'NİN TÜMÜNDE KALKMALI
Vize uygulaması bunu kısıtlayan ve hatta engelliyordu maalesef. İşadamlarının rahatlıkla çalışması için başlatılan vizesiz uygulamalardan çok memnunuz. İstanbul'dan Ankara'ya gider gibi Bişkek'e, Kahire'ye, Şam'a ve diğer yerlere gidebilen işadamı ülkesine daha çok döviz kazandıracaktır elbette. Türkiye bölgesinde kural koyucu ve oyun yapıcı bir güç olduğu için vize kaldırmasını kolaylıkla yapabildiğini görmek memnuniyet verici. Vizelerin kalkmasının İKT üyesi ülkeler arasında "ortak ticaret alanı" oluşturulmasına da büyük katkısı olacak. Vizeyi eğer önümüzdeki dönemde İKT üyesi 57 ülkenin tümü arasında kaldırılırsa, ortak ticaret alanımızın oluşmasına büyük katkı sağlayacaktır. "Acaba Avrupa Birliği ne der?" endişesini bir kenara bırakmamız lazım. Gümrük Birliği'ne dahil olmamızın ardından Avrupa ülkelerinin pazarı konumuna düştük ve büyük zarar gördük. Ürünler serbestçe girip çıktıkları halde işadamlarımızın vize engelleriyle karşılaşması, bizi AB ülkelerinin pazarı haline getirdi. AB, Gümrük Birliği'nden doğan yükümlülüklerini yerine getirmedi. AB, önce Türk işadamlarına vize kolaylığı sağlasın, sonra bizim komşularımızla geliştirdiğimiz ilişkileri eleştirmeye kalkışsın. AB ülkelerindeki telaş, şimdiye kadar sadece kendilerinin mal sattığı ve 'üçüncü dünya ülkeleri' olarak tabir edilen pazarlarda Türkiye'nin etkinliğinin artmasından kaynaklanıyor.

25 YILLIK RÜYA: TERCİHLİ
TİCARET SİSTEMİ

* İKT Ekonomik ve Ticari İşbirliği Daimi Komitesi (İSEDAK)'ın 1984'te yapılan ilk toplantısında, üye ülkeler arasında ortak bir ticaret alanı oluşturmak amacıyla, "Tercihli Ticaret Sistemi"nin kurulmasını kabul etti.
* 7-10 Ekim 1990 tarihlerinde yapılan 6. toplantısında İSEDAK, Tercihli Ticaret Sistemi Çerçeve Anlaşması'nı kabul ederek üye devletlerin imzasına açtı.
* Çerçeve Anlaşması, 10 üye ülkenin imzasından üç ay sonra, Ekim 2002'de yürürlüğe girdi.
* 2002'de yapılan 19. İSEDAK toplantısında kurulan Ticaret Müzakere Komitesi, ticaret müzakerelerinin birinci turunu başlatma kararı aldı.
* Ticaret Müzakere Komitesi (TMK), ilk ticaret müzakereleri turuna Mart 2004'te başladı.
* Nisan 2005'te tamamlanan birinci tur müzakerelerin sonunda Tercihli Tarifeler Protokolü (PRETAS) kabul edilerek imzaya açıldı.
* 24 Kasım 2006'da İstanbul'da toplanan TMK üyesi ülkelerin Ticaret Bakanları ikinci tur müzakereleri başlattı.
* Şimdiye kadar; üye ülkelerden 10'u PRETAS'ı kendi parlamentosundan geçirerek onayladı.
* Türkiye'nin yoğun çabasıyla Bahreyn ve Bangladeş'in de PRATES'i imzalamasıyla 25 yıl önce İslâm ülkeleri arasında çalışmaları başlatılan Tercihli Ticaret Sistemi rüyasında önemli bir adım daha atılmış oldu.




VİZESİZ GİDİLEN İKT ÜLKELERİYLE TİCARETİMİZ
2003 2008
Ülke Milyon $ Milyon $
İran İhracat 533 2.028
İran İthalat 1.860 8.199
Suriye İhracat 410 1.113
Suriye İthalat 413 639
Azerbaycan İhracat 315 1.666
Azerbaycan İthalat 122 925
Kazakistan İhracat 234 893
Kazakistan İthalat 267 2.332
Tacikistan İhracat 29 176
Tacikistan İthalat 57 147
Kırgızistan İhracat 40 191
Kırgızistan İthalat 11 48
Ürdün İhracat 149 459
Ürdün İthalat 16 25
Katar İhracat 15 1.074
Katar İthalat 8 179
Pakistan İhracat 70 155
Pakistan İthalat 192 586
Malezya İhracat 227 98
Malezya İthalat 390 1.511
Bahreyn İhracat 28 308
Bahreyn İthalat 15 95
Libya İhracat 254 1.074
Libya İthalat 1.072 336
Sudan İhracat 63 234
Sudan İthalat 7 9
Tunus İhracat 220 778
Tunus İthalat 98 365