Suud'da Petrol Sonbaharı
Suudi Arabistan'da Prens Muhammed bin Selman, Körfez'e yönelik askeri ve ekonomik planlarıyla dikkati çekerken, ABD ve Batılı ülkelerle kurduğu ortaklıklar sonrasında artan savunma harcamaları için yeni mali kaynak arayışına girdi.
Ortadoğu yeni yılla birlikte yine gündemdeki yerini korumaya devam ediyor. Siyasal ve askeri operasyonlar ekonomik hayatı da derinden etkiliyor. Suudi Arabistan’da yaşanan siyasal sorunlar devam ederken yükselen askeri harcamalar, ekonomik sorunlara bağlı yeni gelişmeleri de tetikledi.
Suudi Arabistan'da Prens Muhammed bin Selman, Körfez'e yönelik askeri ve ekonomik planlarıyla dikkati çekerken, ABD ve Batılı ülkelerle kurduğu ortaklıklar sonrasında 63,7 milyar doları aşan savunma harcamaları için yeni mali kaynak arayışına girdi.
“Kapitalizm sorgulanacak”
Orta Doğu merkezli ekonomik, askeri ve siyasal hareketlerin bölgeye ve küresel ekonomiye yansımalarını değerlendiren Ekonomist Cüneyt Paksoy, yeni yılla birlikte Orta Doğu’da yaşanan gelişmelerin sadece bölge ülkelerini değil global çapta bütün ülkeleri etkileyecek ve dalga dalga tüm dünyaya yayılacak yeni süreçlerin de tetikleyicisi olabileceğini ifade etti.
Paksoy, “Ekopolitik başlığı altında çok başlıklı bir sürece girdiğimizi görmekteyiz. Bu süreç global dünyanın değişimi, global terörizmin artması ve kapitalizmin sorgulanması dahil bir çok yeni başlığı gündeme taşıyacağa benziyor” dedi.
Petrol 3 yılın zirvesinde
Suudi Arabistan benzin fiyatlarına iki yıl içinde ikinci kez zam yapıldı. Ülkedeki fiyatlar bir günde iki kattan fazla arttı. Yüzde 127’lik zam ile artan petrol fiyatları 67 doları aştı. Petrol fiyatlarının artmasında OPEC üretim kısma kararı ve Çin’de artan petrol talebi de etkili oldu.
Cüneyt Paksoy, OPEC ve OPEC dışı ülkelerin üretimi kısıtlayıcı anlaşmaları ile yükselen ve son dönemde Kudüs ve İran gibi başlıklarla momentum kazanan petrol fiyatlarının 65-70 dolarlara ulaşsa da 90-150 dolar arası ihtişamlı günlerinden hala uzak olduğu için bu ihtişamlı günlere alışkın petrol üreticisi ülkelerin yeni çareler aramaya devam edeceğini belirtti.
KDV uygulaması başladı
Artan askeri harcamalar başta Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri’nde (BAE) büyük mali sorunlara neden oldu. Yeni yılla birlikte yüzde 5 oranında KDV uygulaması başlatıldı. Sağlık, eğitim, bankacılık işlemleri, emlak, ulaşım, akaryakıt, elektrik, su, iletişim ve sigorta işlemleri gibi pek çok alanda KDV uygulamasına başlandığı belirtildi.
KDV uygulamasının konut kirası, devlet tarafından verilen sağlık hizmetleri ve ihracat gibi sınırlı bazı alanlarda uygulanmayacağı da belirtildi
“Yeni kaynak arayışına gidiyorlar”
“Özellikle Ortadoğu merkezli büyük bir mezhep çatışmasını da içine alacak bölgesel savaş riski ve yeni bir Arap baharının tekrarlanma riskine karşı başta Suudi Arabistan olmak üzere bütün ülkelerin savunma harcamaları ciddi bir şekilde artmaya devam ediyor” diyen Paksoy, “Eskiden gelen aşırı lüks tüketim alışkanlıkları da göz önüne alındığında artan ve daha da artmaya aday gözüken bütçe açıklarına karşı bu ülkeler yeni kaynaklar arayışına gitmekteler” dedi.
Dünyanın en büyük halka arzı ‘Aramco’
Paksoy, Aramco ile dünyanın olası en büyük halka arzına hazırlanan Suudi Arabistan’da bu amaçla halkın kullandığı benzinde yüzde 100'ün üzerinde ciddi bir artışa gidilirken eş zamanlı KDV artışları ile bütçe dengesi korunmaya çalışılıyor. Birleşik Arap Emirlikleri ve diğer ülkelerde de durum çok farklı değil” açıklamasında bulundu.
Suudi Arabistan'ın ulusal petrol ve doğalgaz şirketi Aramco, bu yıl içinde yapılması planlanan halka arzdan önce anonim şirketedönüştürüldü.
- Anonim şirket nedir?
- Sermayesi belirli olan ve paylara bölünen, sadece borçlarından dolayı mal varlığı ile ortak olanların sorumluluğunun bulunduğu, ortakların taahhüt etmiş oldukları sermaye payı ile sınırlandırıldığı şirkettir.
“ABD petrol fiyatlarını speküle edebilir”
“Petrol fiyatlarının küresel ölçekte yüksek kalması ve daha da yükselmesi için küresel arz-talep dengesinin talep yönünde ilerlemesi gerekiyor” diyen Paksoy, “Aynı zamanda OPEC ve OPEC dışı ülkelerin yaptığı uzlaşmanın çatlak vermeden sürmesi ve bu süreci yakından izleyen ve üretim artışı ile artık çok önemli bir aktör haline gelen ABD'nin tavrı oldukça önemli olacak. Başta Rusya olmak üzere bu bölge üzerinde baskısını arttırmak ve dolaylı yaptırımları masada tutmak isteyecek ABD bu amaçla hem üretim artışına gidebilir hem de global piyasalar yoluyla petrol fiyatlarını speküle edebilir” dedi.
Dünya savaşı riski
"Dünyanın hala 2008 ekonomik krizin etkilerini atlatamamışken, global borçluluk oranları devamlı artış gösterirken, majör merkez bankaları hala parasal genişleme tarafında kalmaya mecbur kalırken, bu sürecin pozitif bir sonuca ulaşmaya zorlandığını görüyoruz” diyen Paksoy, “İşte tam bu noktada 3. dünya savaşı riskine dönüşebilecek olası bir fitilin Ortadoğu'nda yakılmaya çalışıldığını üzüntü ve hayretle izliyoruz. Yoksa Ortadoğu'dan yayılacak stresin bütün global dünyaya dalga dalga artarak ve gücü katlanarak yayılma ihtimali taşıdığı çok açıktır” ifadelerini kullandı.
Yenişfak
