30 Mart Pazar günü yerel yönetimlerin karar ve yürütme organını oluşturacak kişilerin seçileceği bir seçim yapılacak.

6360 Sayılı Büyükşehir Yasası ile büyükşehir sayısı artarken, yerel yönetimlerde önemli değişiklikler de yapıldı.

Peki pazar günü yapılacak seçimde bizi neler bekliyor? Sandık başına gittiğimizde oyumuzu nasıl kullanacağız ve kimleri seçeceğiz?

Yalova Üniversitesi Çınarcık Meslek Yüksekokulu Yerel Yönetimler Program Başkanı İzzet İsmail Dur ile 30 Mart yerel seçimlerini konuştuk.

Öncelikle yerel yönetimler noktasında hangi karar ve yürütme organlarının seçimi yapılacak?

Türkiye’ de yerel yönetimleri belediye, il özel idaresi ve köy olarak üçlü gruba ayırmak mümkündür. Bunun dışında tam manasıyla yerel yönetim olmamasına rağmen köy ile benzerlik gösteren mahalle idareleri vardır. Yerel seçimlerde bu dört idarenin ilgili organlarının seçimi gerçekleşecektir.

30 Mart yerel seçimlerinde tüm illerin seçim içeriği aynı mı?

Hayır. İllerde yapılan seçim ilin büyükşehir olup olmamasına göre farklılık arz etmektedir.

Bu farklılığın sebebi nedir?

Bu farklılığın en temel sebebi en son yapılan yasal değişiklik sonucu büyükşehir olan illerde il özel idaresi ile köy idarelerinin kaldırılması ve köylerin mahalleye dönüştürülmesidir. Dolayısıyla bu illerde il özel idaresinin il genel meclisi üye seçimleri ile köyün organlarına ilişkin bir seçimde olmamaktadır. Buna karşın Büyükşehirlerde köy idaresi ile benzerlikler taşıyan mahalle idaresinin organlarının seçimi yapılacaktır.

Seçim yeri büyükşehirde olan bir seçmen hangi organların seçimini yapacak?

Öncelikle büyükşehirde olan bir kişi ilk başta oturduğu mahallenin muhtar ve ihtiyar heyeti seçimini yapacaktır. Daha sonra bulunduğu ilçenin belediye başkanı ve belediye meclisi üyelerini seçecektir. Son olarak da bulunduğu ilin büyükşehir belediye başkanını seçecektir.

Büyükşehir belediye meclis üye seçimi neden yapılmıyor?

Kanun gereği büyükşehir belediye meclisi ilçe belediyelerinde ki meclis üyelerinin beşte birinin gelmesi ile oluşuyor. Yani örnek verelim 25 tane meclis üyesi olan bir ilçe belediyesinin 5 üyesi aynı zamanda büyükşehir belediye meclis üyesi oluyor. Bu kişilerin tespitinde de ilçe belediye meclisinde ki partilerin ve bağımsız adayların aldıkları oylar dikkate alınıyor. Bu sebeple büyükşehir belediye meclisinin üye seçimlerini seçmen dolaylı olarak belirliyor demek yanlış olmaz.

Seçim yeri büyükşehirde olmayan bir kişi hangi organların seçimini yapacaktır?

Öncelikle seçim yeri büyükşehirde olmayan kişi ilk başta oturduğu mahallenin veya köyün muhtar ve ihtiyar heyeti seçimini yapacaktır. Daha sonra sınırları dâhilinde olduğu belde veya ilçe belediyesinin; belediye başkanı ve belediye meclisi üyelerini seçecektir. Son olarak da bulunduğu ilin il genel meclisi üyelerini seçecektir.

Büyükşehir olmayan illerde belediye başkanın belirlenmesinde veya belediye meclisi üyelerinin belirlenmesinde ildeki tüm seçmenler oy vermiyor mu?

Hayır. Bu sık karıştırılan bir husustur. İlin adıyla aynı adı taşıyan belediye aslında ilin merkez ilçe belediyesidir. Dolayısıyla sadece belediyenin sınırları dahilindeki seçmenler oy verebilir. Ayrıca bu belediyelerde diğer belediyeler gibi sadece görevli olduğu belediye sınırında hizmet götürebilir.

Belediye ve il özel idaresi farklılığı gözetmeksizin yerel yönetimlerin encümenleri seçilmiyor. Bunun sebebi nedir?

İlgili yerel yönetim kanunları encümenlerin üye belirlenmesinde doğrudan seçimi ön görülmemiştir. Belediye ve il özel idaresi encümeni ilgili yerel yönetimin meclis üyeleri ile ilgili birim amirlerinin seçilmesi ile oluşuyor.