'Savunma hakkı' tartışması

'Savunma hakkı' tartışması

'Savunma hakkı' tartışması

 Parti'nin Meclis'e sunduğu teklifle Şubat ayından itibaren soruşturma dosyalarının içeriğini inceleyip belgelerin örneğini alma imkanına sahip olan avukatlara bu yol yeniden kapanıyor. AK Parti daha önce Ceza Muhakemesi Kanunu'nda bununla ilgili tek maddelik değişiklik için teklif vermişti. Komisyon görüşmeleri tamamlanan düzenleme Genel Kurul'da görüşülmeyi bekliyordu.
ÖZETLE

Avukatların dosyaya erişimi
Dosya erişimine hakim kararı
Savunma hakkı engellenir
Yeniden HSYK Kanunu'nda değişiklik yapan düzenlemenin içine alınan madde bu haliyle yasalaşırsa; avukatın dosya içeriğini incelemesi veya belgelerden örnek alma yetkisi, 'soruşturmanın amacını tehlikeye düşürebilecekse' Cumhuriyet savcısının istemi üzerine hâkim kararıyla kısıtlanabilecek.
Yakalanan kişinin veya şüphelinin ifadesi, bilirkişi raporları ve hazır bulunmaya yetkili oldukları diğer adli işlemlerle ilgili tutanaklar içinse bir kısıtlama sözkonusu olmayacak. 
Avukatlar, iddianamenin mahkeme tarafından kabul edildiği tarihten itibaren dosya içeriğini ve koruma altına alınmış delilleri inceleyebilecek, bütün tutanak ve belgelerin örneklerini alabilecek.
'Belli durumlarda faydası olur'
Hukukçular Birliği Başkanı Sinan Kılıçkaya bazı özel durumlarda uygulamanın yararlı olabileceğini ancak düzenlemenin geneli itibariyle savunma hakkına darbe olacağını söyledi:
“Özel yetkili mahkemelerin kaldırılması aşamasında avukatların dosyaya erişimini kolaylaştıran yasa değişikliği özgürlükçü, demokratik, hukuk devletine yakışan çok yerinde bir karardı. Bu kısıtlamanın tekrar yasalaşması insan hayatı ve kişi özgürlüğünü ilgilendiren dosyalarda yararlı olabilir. Ancak genel bir uygulamayla dosyanın içeriği hiçbir şekilde paylaşılmazsa doğru bir uygulama olmaz. Hükümet bunu sadece paralel yapıyla mücadelede kullanmak için getiriyorsa yasanın değiştirilmesini de doğru bulmuyorum. Özgürlüğe ve hukuk devletine yakışan bir durum olmaz.”
'İhtiyaca göre yasa çıkarılıyor'
Hukuk Hayat Derneği Başkanı Mehmet Kasap ise Şubat ayında düzenlenen bir konuda yeniden değişiklik yapılmasını eleştirdi. Hükümeti 'günün ihtiyaçlarına uygun yasa çıkarmakla' eleştiren Kasap'a göre düzenleme sağlıklı savunmayı engelleyecek: 
“Avukatların dosyaya erişimlerini kısıtlayan hükümler, 17-25 Aralık ​yolsuzluk ​operasyonlarının ardından hükümet tarafından kaldırılmıştı. Üzerinden altı ay dahi geçmeden yeniden avukatların dosyaya erişimlerinin savcılığın talebiyle kısıtlanabilmesine imkan veren yasa çıkarılmış oldu. Birbirinin tam zıttı olan bu iki değişiklik, şu anda ülkemizde nasıl yasa yapıldığının en somut göstergesidir. Yasalar, ihtiyaca ve sağlayacağı faydaya göre değil, tamamen Hükümet açısından günün ihtiyacına uygun şartları sağlamak için çıkarılmaktadır. Yapılan bu değişiklikle, Anayasal bir hak olan ‘savunma hakkı’na önemli bir darbe vurulmaktadır. Dosyaya erişemeyen müdafi, müvekkili lehine sağlıklı bir savunma hazırlayamayacaktır. Burada da mağdur olan yine vatandaş olacaktır.”
'Hangi soruşturma ifşa edildi?'
Tek maddelik teklif Adalet Komisyonu'na geldiğinde CHP'nin yoğun tepkisiyle karşılaştı. CHP Kırklareli Milletvekili Turgut Dibek 17 ve 25 Aralık soruşturmaları nedeniyle paniğe kapıldığını savundu. Hükümetin "Soruşturma dosyalarında ne var, ne yok görelim" diye değişiklik yaptığını ve amacına ulaştığını söyledi. Dibek, "Bu saatten sonra, 'hazırlıklarımızı da yapıyoruz, Cemaat'e operasyon yapacağız. Cemaat dosyaları görmesin' diyorsunuz" ifadelerini kullanmıştı. 
MHP'li Oktay Vural ise savunmayı kısıtlamanın deliller üzerinde her türlü operasyonu yapma anlamına geleceğini savundu.
Bozdağ: Evet demek benim açımdan da zor
Aynı toplantıda eleştirileri Adalet Bakanı Bekir Bozdağ yanıtlamıştı. Bozdağ, "Birkaç ay önce kaldırdığımız konuyu aynen getirip 'evet' demek benim açımdan da zor" ifadesini kullanmıştı: 
“Soruşturma dosyalarına avukatların erişiminden sonra iki farklı uygulama ortaya çıktı. Suçu alışkanlık haline getiren kişilerin avukatları, KCK, PKK, terör örgütleri ve onlarla alakalı konularda avukatlar dilekçe veriyor. Bazı savcılar 'soruşturma gizlidir' diyor, dosyadan örnek vermiyor, bazı savcılar 'alenidir' diyor, bütün evrakları veriyor. Şu anda ortaya çıkan fotoğrafta uyuşturucu tacirlerine yönelik, terörle ilgili konularda etkin mücadele imkanı kalmadı. Ankara, İstanbul, Diyarbakır ve birçok savcılıktan bize birçok talep geliyor. Savcıların gizli soruşturma imkânı kalmadı. Suçların gerçek anlamda soruşturulması için zorunluluktan bu düzenlemeyi getiriyoruz.”
'Yap-boz eleştirisine itirazımız yok'
Adalet Bakanı Bozdağ komisyon aşamasında 'Evet demek benim açımdan da zor' diyerek zorunluluk nedeniyle getirdiğini açıkladıkları düzenleme HSYK teklifiyle yeniden gündeme geldiğinde de benzer bir açıklama yaptı. Bozdağ, Şubat ayındaki düzenlemeden 8 ay sonra neden vazgeçildiğini açıklarken 'Yap-boz eleştirilerine itirazımız yok' dedi.
Kaynak: Al Jazeera