Dünyaca ünlü uluslararası haber ajansı Reuters; Suudilerin güçlü prenslerinden Muhammed Bin Selman’ın ekonomik reformlarına ve ülkenin petrol dışı gelir elde etme çalışmalarına değinerek, sunduğu delillerle, bu girişimin Arabistan’ın dağılmasına neden olacağını ifade etti.

Reuters’in konuya ilişkin olarak yayımladığı yazı dizisi şu şekilde:

Prensler ve Vahabiler Arabistan’ın modernleşmesinde iki tehlikeli engel

Suudi Arabistan üç sütun üzerine tabakalanmıştır: “Suudi iktidar ailesi, petrol ve İslam”

Yürürlükteki reformlar, bu ülkeyi petrole bağımlı olmaktan kurtarmaya çalışıyor ama bu reformun, diğer iki sütun üzerinde zayıflatıcı etkileri olabilir.

Suudi krallığı petrol paralarının sübvansiyonel bir şekilde dağılımına dayanarak, gücü bu ailede sınırlandırabildiler; tabi petrol fiyatlarının 2012 yılına oranla yüzde 62 düşürülmesi Suudi kralını, orta sınıfın yararlandıkları yakıt sübvansiyonlarını azaltmaya zorladı. Bu olay hükümete desteği zorlaştırıyor.

Halihazırda Arabistan bütçesinin yüzde 70’i petrolden karşılanıyor ve prens Muhammed Bin Selman, ülke ekonomisinin petrole bağımlılığını kesen programına başladı. Bu programın 2030 yılında sonuç vermesi amaçlanıyor. Bu projenin öyle yansımaları olacak ki, ekonomik reformlar, Arabistan çöllerindeki fakir kesim arasında sevilmeyecek.

Aile müttefik değil

Tabi eğer Suudi ailesi müttefik olsaydı, bu hoşnutsuzluklar sorun oluşturmazdı ama bu aile gelecekteki anlaşmazlıklardan kurtulamayacak. Arabistan’ın şimdiki kralının ölümünden sonra, taç ve taht ilk defa baba ve oğul arasında doğrudan ilişkinin olmadığı birine verilecek. (Prens Muhammed Bin Selman’a üvey amcası olan Suudi Arabistan kralı Abdullah’ın ölümüyle birlikteve babası Selman bin Abdülaziz’in Suudi Arabistan’ın yeni kralı olmasıyla taht yolu açıldı.)

Bununla birlikte bu reformları başlatan Muhammed Bin Selman’ın ortaya çıkması fiili veliahttın endişelenmesine neden oldu; onun tahta oturması, önceki kralların oğullarının nefretini uyandıracaktır.

İddialı prenslerin muhtemel sonu ‘kan’

Haleflik üzerine yaşanan anlaşmazlık, Al-i Suud ailesinin tarihinde görülmemiş bir olay değildir. 1964 yılında bu aile, İbn-i Suud’un oğlunu tahttan indirmiş ve reformcu Kral Faysal’ı halef kılmışlardır. Kral Faysal ekonomik reformlarla ülkesini modernleştirmiş ve köleliği kaldırmıştır. Ama onun sonu da kanlı olmuş ve 1975 yılında öldürülmüştür. Reformcu olanlar da zihinlerinde Faysal’ı canlandırmış ve onları da Faysal’ın ki gibi bir son beklemektedir.

Vahabiyet; gelenekselcilerin destekçisi ve yenilikçilerin tehdidi

Kraliyet ailesinin Vahabiyetle, yazılı olmayan bir anlaşması var ve İbn-i Suud,Vahhabi âlimleri desteklemeden ülke içerisindeki ittifakı sağlamada sorun yaşadı ve bekli halefleri de ülkenin kontrolünü tamamen yitirirlerdi. Ama çoğunluğu dini aşırıcılık, etnik ayrılık ve bölünmeye dayalı bu Vahhabilik, İran ve Şii İslam’ı ile barış ve aynı zamanda toplumsal reformlar için Riyad’ın önündeki en büyük engel. Kadın ve erkek haklarının eşitliği, dini ve sıkı kanunların modernleştirilmesi gibi esas değişikler yapılmadan, ekonomik reformların sürdürülebilmesi çok zor bir ihtimal.

Belki Arabistan parçalanmış geçmişine dönecek

Aile içerisindeki rekabet, dini güçler ve ekonomik baskılargibi en kötü haller, İbn-i Suud’un yaptığı temel sütunları zayıflatacak. Hatta belki de Suudi krallığı birkaç parçaya bölünecek, her bir parçası bir savaşçının hâkimiyeti altına girecek ve Arabistan tarihi İbn-i Suud’un birleştirdiği dönemin öncesine dönecek.