Soma’da açılan “derin yara” kabuk bağlamadan önceki gece Şişli’den feryatlar yükseldi. İstanbul’un göbeğinde asansör yere çakılmış bir çırpıda 10 işçimiz hayatını kaybetti. Olay mahallinde 9 Nisan’da bir işçi hayatını kaybetmiş, 23 Ağustos’ta ise ciddi bir yangın olayı yaşamıştı. 

Peki; 13 Mayıs günü yaşanan Soma faciasıyla sarsılan ülkemizde ne değişmişti: Hiçbir şey… İşte 7 Eylül sabahı ortadaki manzara: Kendini savunan yeni bir holding patronu… Tez elden iş ve işçi güvenliğinin masaya yatırılacağını açıklayan iktidar yetkilileri…  ve tabii ki her biri kendi içerisinde ayrı hikayeler barındıran 10 cenaze…

“İşçi öldü para cezasıyla kurtardılar”

Mecidiyeköy’de 10 işçinin hayatını kaybettiği inşaatta 5 ay önce hayatını kaybeden başka bir işçi için Çalışma Bakanlığı’nın firmaya inşaatı durdurma cezası vermediği, firmanın işçi için 6720 TL ceza ödeyerek yoluna devam ettiği iddia edildi.

Mecidiyeköy’de önceki akşam on işçiye mezar olan asansör faciasının yaşandığı Torunlar Rezidans’ta geçen 9 Nisan’da da 19 yaşındaki Erdoğan Polat adlı montaj işçisi aynı şekilde can vermişti. Vanlı Toprak’ın ölümünden sonra hazırlanan iş müfettiş raporu yayınlandı.

Bakanlar Kurulu’nda görüşülecek

Başbakan Ahmet Davutoğlu, olayın yarın (bugün) Bakanlar Kurulu toplantısında detaylı şekilde değerlendirileceğini dile getirerek, “Her türlü soruşturma en detaylı şekilde yapılacak. Kamuoyunun şunu bilmesini isterim, bu tür olaylarda bir an bile tereddüt etmeden gerekli her türlü araştırmayı, soruşturmayı yapar, bir daha böyle bir olayın yaşanmaması için her türlü tedbirini alırız” dedi.

O asansöre “Patron” da binmiş

Soma’da 301 madencinin hayatını kaybettiği facianın 1 numaralı sorumlusu olan Soma Holding adlı işletmenin patronu da birkaç gün sonra ortaya çıkıp duyduğu üzüntüyü dile getirmiş ve gerekenlerin yapılması için çalışmaların yapılacağını söylemişti. 10 işçinin hayatını kaybettiği rezidans kazası sonrasında da Torunlar GYO’nun patronu basının karşısında “Denetimlerin düzenli yapıldığını” söyledi ve ilave etti: “Ben de o asansöre bindim.”

Gözaltına Alınan 8 Kişi Serbest Bırakıldı

Şişli’de rezidans inşaatında yaşanan asansör faciasıyla ilgili gözaltına alınan 8 kişi, karakoldaki ifadelerinin ardından savcılık talimatıyla serbest bırakıldı. Mecidiyeköy’de eski Ali Sami Yen Stadyumu arazisinde yapılan rezidans inşaatında 10 işçinin ölümü ile sonuçlanan asansör faciasının ardından şantiye sorumlusu 8 kişi gözaltına alınmıştı.

Torunlar Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı (GYO), Şişli’de asansörün düşmesi sonucu 10 işçinin hayatını kaybettiği inşaatta tüm faaliyetlerin durdurulduğunu bildirdi.  Torunlar GYO’dan “Acımız Büyük” başlığıyla yapılan açıklamada, eski Ali Sami Yen Stadyumu arazisi üzerinde devam eden inşaattaki kazanın nedenine ilişkin ayrıntıların henüz bilinmediği aktarıldı. Kazayla ilgili adli soruşturmanın derhal başlatıldığı ve soruşturmanın yakından takip edileceği belirtilen açıklamada, şunlar kaydedildi: “Kurumumuzca olayın bütün yönleriyle araştırılması için gerekli teknik ekipler görevlendirilmiştir. Allah’tan rahmet, yakınlarına başsağlığı ve sabır dilediğimiz işçi kardeşlerimizin ve ailelerinin her türlü hakkı, hukuku tüm alt yüklenicilerde çalışanlar da dahil sorumluluğumuz ve güvencemiz altındadır. İnşaat ve tüm faaliyet durdurulmuştur. Bütün soruşturmalar tamamlandıktan ve güvenlik sistemleri defaatle gözden geçirildikten sonra, tekrar faaliyete geçilecektir.”  Konu hakkında bilgilendirme amaçlı saat 10.30’da basın toplantısı düzenleneceği bilgisi verilen açıklamada, konuyla ilgili iki saat aralıklarla gerekli bilgilendirmenin yapılacağı, gelişmelerin medya, kamuoyu ve işçilerin yakınlarına iletileceği belirtildi.

Ölen işçilerin kimlikleri belirlendi

Şişli’de inşaatta asansörün zemine düşmesi sonucu hayatını kaybeden 10 işçinin kimliği belirlendi. İstanbul Valiliğinden yapılan açıklamada, Mecidiyeköy’deki eski Ali Sami Yen Stadyumu’nun yerindeki inşaatta meydana gelen asansör kazasında hayatını kaybeden işçilere Allah’tan rahmet, yakınlarına ve emekçilere başsağlığı dilendi.  Ölen işçilerin isimlerinin netleştiği belirtilen açıklamada, hayatını kaybeden işçilerin Tahir Kara, Hıdır Ali Genç, İsmail Sarıtaş, Bilal Bal, Cengiz Tatoğlu, Murat Usta, Menderes Meşe, Vahdet Biçer, Ferdi Kara ve Cengiz Bilgi olduğu bilgisi verildi.

Ölü sayısı netleşti

İstanbul Valisi Hüseyin Avni Mutlu, asansör kazasında ölen işçilerin sayısının 10 olarak netleştiğini bildirdi.  Mutlu, sosyal paylaşım ağı Twitter hesabından yayımladığı mesajda, “İş asansöründe hayatını kaybeden işçilerimizin tamamı hastaneye götürüldü. Kayıp sayımız kesin 10 olarak netleşti. Başımız sağolsun” ifadelerini kullandı.

İhmal, kusur nerede var ise bunların üzerine gidilecek

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Faruk Çelik, Şişli’deki bir inşaatta meydana gelen asansör kazasına ilişkin, “Tüm yönleriyle olay açık bir şekilde ortaya çıkarılabilecek. İhmal, kusur nerede var ise bunların üzerine gidilecek” dedi. Bakan Çelik, 10 işçinin hayatını kaybettiği inşaatta incelemelerde bulundu. Çelik, kazanın yaşandığı inşaatın zemin katında gazetecilere yaptığı açıklamada, “Mecidiyeköy’de bahse konu inşaatta maalesef dün akşam saat 19.00 sularında tüm milletimizi üzüntüye garkeden müessif bir kaza ile karşı karşıya kaldık. Bu meydana gelen müessif olayın neticesinde 10 çalışanımız, 10 emekçimiz ne yazıkki hayatını kaybetti. Öncelikle hayatlarını kaybeden kardeşlerimize Allah’tan rahmet diliyorum. Bütün milletimizin başı sağolsun” ifadelerini kullandı. “Yaşanan bu olaylar neticesinde bir daha yaşanmaması konusunda hep temennilerimizi ifade ediyoruz. Bu konuda gerek işverenlerin gerekse tüm yetkililerin gerekli sorumluluk çerçevesinde hareket etmeleri konusunda tüm ikazlara rağmen maalesef dün akşam böyle bir feci ve hepimizi üzüntüye boğan bir tabloyla karşı karşıya kaldık” diyen Bakan Çelik, sözlerine şöyle devam etti: “Olayın neden, nasıl olduğu konusunda bizlere, şu anda yaptığımız değerlendirmede eldeki bilgi, bir yük asansörünün malzeme taşıyan ve katlarda genellikle ağırlıklı olarak kartonpiyer ve benzeri işler yapan işçilerimizin malzeme taşırlarken, malzemeyle birlikte çıkarlarken, asansörün raylı sistemden çıkması neticesinde malzemelerle beraber asansör boşluğuna düşmelerinden meydana gelen son derece üzüntü verici bir tablo. Bunun ötesinde bunun nereden kaynaklandığı, sebeplerinin ne olduğu, bu arızanın neden kaynaklandığı konusunda ise tabiki gerek idari gerekse adli soruşturmalar devam ediyor. Teknik düzeyde bakanlığımıza bağlı müfettişler olayı duyulur duyulmaz, iletilir iletilmez ilk andan itibaren herkes görevinin başında ve bu olayın nereden kaynaklandığı konusunda çalışmalarını sürdürüyorlar. Kısa süre içerisinde, bu yük asansöründe meydana gelen arızanın nedeninin ortaya çıkacağının inancı içerisindeyim.”

“İhmal göz göre göre geldi”

Şişli’de inşaatta asansörün zemine düşmesi sonucu hayatını kaybeden 10 işçiden Tahir Kara ve Ferdi Kara’nın yakınlarından Sabahattin Kara, “Bir daha böyle bir facia olmasın. İşçiler çalışıp emek veriyorlar. Emeğinin karşılığını alamadıkları halde de böyle canlarını veriyorlar” dedi.  Tahir Kara ve Ferdi Kara’nın babası Mithat Kara ve akrabaları kazanın meydana geldiği inşaat alanına geldi. Burada birbirlerine sarılarak bir süre gözyaşı döken akrabalar, inşaat alanına girdi. Çıkışta gazetecilere açıklama yapan Sabahattin Kara, kazada hayatını kaybeden Tahir Kara ve Ferdi Kara’nın yeğeni olduğunu söyledi.  Olayın tedbirsizlik sonucu yaşandığını öne süren Kara, “Bir daha böyle bir facia olmasın. İşçiler çalışıp emek veriyorlar. Emeğinin karşılığını alamadıkları halde de böyle canlarını veriyorlar” diye konuştu.

“İnsanların ciğerleri yanıyor”

Türkiye’de insan hayatının ucuz olduğunu söyleyen Kara, şöyle devam etti: “Böyle olmaması gerekir. İnsan para kazanacak. Büyük firmalar işçilerin sırtından para kazanacak. İşçiler evinden, yurdundan, köyünden gelerek burada çalışacak bir de çoluğunu, çocuğunu kaybedecek. Yazık, günah değil mi, bu analara, babalara? İnsanların ciğerleri yanıyor. Benim ciğerim yanıyor. Şimdi kardeşim ne yapıyor? Bunun anası ne yapıyor? Kolay mı, yetiştirdi? Böyle bir acı yok. Avrupa’da, şurada burada, affedersiniz, bir köpeğe değer verilirken burada bir insana değer verilmiyor.”

“İnsan hayatı bu kadar ucuz mu?”

Hayatını kaybeden işçilerden Tahir Kara ve Ferdi Kara’nın Gümüşhane’den köyde komşusu olan Celal Sarı da burada çalışan bir komşusunun eşyalarını almaya geldiğini belirtti.  Kaza haberini inşaatta çalışan bir köylüsünden aldığını aktaran Sarı, “İhmalkarlık. Asansörleri kuran firma denetlemesi lazım. Bir insan hayatı bu kadar ucuz mu? Yazık, günah değil mi ölen insanlara? Ölen çocukların babası burada şimdi. Çocuklarıyla babası beraber çalışıyorlardı. 4 çocuk ve babası beraber çalışıyor” dedi.

“İşçi öldü para cezasıyla kurtardılar”

Mecidiyeköy’de önceki akşam on işçiye mezar olan asansör faciasının yaşandığı Torunlar Rezidans’ta geçen 9 Nisan’da da 19 yaşındaki Erdoğan Polat adlı montaj işçisi aynı şekilde can vermişti. Vanlı Toprak’ın ölümünden sonra hazırlanan iş müfettiş raporu yayınlandı.

www.radikal.com.tr’den İsmail Saymaz’ın haberine göre adeta önceki günkü faciayı haber veren müfettiş raporunda; sepeti yere çakılan monoray iskele sisteminin doğru kurulup kurulmadığını anlaşılması için gerekli güvenlik testlerinin yapılmadığı, bağlantı elemanlarının bir testten geçirilmediği, kullanımına ilişkin üzerinde bir talimatnamenin olmadığı, risk değerlendirmesinin uygulanmadığı belirtiliyor. Ayrıca işçi Polat’ın mesleki eğitiminin olmadığı ve emniyet kemerini bağlayacak dikey yaşama hattının bulunmadığı saptandı. Tüm ölümcül ihmallere karşın; Çalışma Bakanlığı, 2014’ten itibaren inşaatlarda ‘durdurma’ cezası uygulamasını kaldırıp yerine ‘süre verme’ uygulamasına geçtiği için ‘Etkin’ adlı taşeron asansör şirketine 5 bin 600 TL, Torunlar adlı inşaat sahibine de 6720 TL para cezası kesildiği ortaya çıktı. 

Vanlı Toprak, dış cephe işinde kullanılacak çalışma sepeti kurulmaya çalışılırken, sepet bağlı olduğu yerden kopmuş, genç işçi de sepetle beraber 15. hattan düşerek can vermişti. Polat’ın ‘Etkin Hareketli Platform İmalat’ adlı taşeron şirketin çalışanı olduğu anlaşılmıştı.

Faciadan beş gün sonra şantiyeye giden Çalışma Bakanlığı iş müfettişleri hazırladıkları raporda, kazaya neden olan “monoray iskele sisteminin kurulumundan sonra gerekli güvenlik testlerinin yapılmadığını” saptadı.

Müfettişler Faciayı Haber Vermiş

* Testleri yapılmamış ve montajı zemin yerine 15. katta yapılmış olan monoray iskele sistem sepetine, sepeti aşağıya indirmek için asılı durduğu 15. katta binen Erdoğan Polat, buradan sepetle birlikte düşmüştür.

*  Polat’ın emniyet kemeri var, ancak kemerini bağlayabileceği dikey bir yaşam hattı yok.

*  Düşen sepetin üzerinde kurulumuna ve kullanımına ilişkin bir talimatname yok.

*  Monoray sisteminin kazaya sebep olan bağlantı elemanlarının testleri yapılmamış.

*  Monoray sisteminin kurulum ve montajına ilişkin risk değerlendirmesi yapılmamış.

*  İşçilerin yüksekten düşmesini önleyecek dikey yaşam hattı oluşturulmamış.

*  Erdoğan POLAT’ın mesleki eğitim belgesi yok.

*  Monoray iskele sisteminin kurulum işleri, yetkili birinin kontrolünde yapılmamış.

*  Monoray iskele sistemi, doğru kurulup kurulmadığının anlaşılabilinmesi için, gerekli test ve deneyler yapılmamış.

6720 TL Ceza

Yapılan inceleme sonucunda noksanlıklardan ötürü ‘Etkin’ adlı taşeron asansör şirketine 5 bin 600 TL, inşaat sahibi Torunlar Grubu’na 6720 TL, inşaatın dış cep işini üstelenen ikinci taşeron Çuhadaroğlu adlı şirkete de 4480 TL para cezası verildi. Torunlar Grubu 2013 yılında da 3 bin TL cezaya çarptırılmıştı.

Radikal’in görüştüğü bir Çalışma Bakanlığı yetkilisi, 2014 yılına kadar, noksanlıklar belirlenen inşaatlarda derhal durdurma izni verdiğini fakat bu tarihten sonra uygulamaya son verdirdiğini kaydediyor. Durdurma cezası yerine iş yerlerine bir aylık süre ve teftişe ara verme uygulamasına geçildiğini kaydeden yetkili, “Bir aylık süre geçince, doğal olarak inşaat başka bir aşamada olacağı için, süre verilen noksanlıklar kendiliğinden ortadan kalkmış oldu” dedi. Yetkili, İş Ekipmanları Yönetmenliği değiştirilerek, asansörlerin kontrolünün üç aydan bir yıla çıkarıldığını da ekledi.

Patronların kazalardan sonra açıklamaları bir tuhaf oluyor

10 gün evvel o asansöre binmiş

Torunlar Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı (GYO) Yönetim Kurulu Başkanı ve Genel Müdürü Aziz Torun, Şişli’deki şantiyelerinde asansörün düşmesi sonucu 10 kişinin hayatını kaybettiği kazaya ilişkin, “Her gün sahada bu asansörü kiralamış olan firmanın 2 elemanı sabahtan akşama kadar sahada bulunuyor. İhtiyaç duyulduğunda bunların arızasına müdahale ediliyor. 10 gün evvel ben de o asansöre bindim” dedi.

Torun, Dedeman Hotel’de düzenlendiği basın toplantısında gazetecilerin sorularını cevapladı. Bir gazetecinin, “İşçileriniz şantiyede kaça kadar çalışıyorlar” sorusu üzerine Torun, normalde saat 18.00’de mesainin bittiğini belirterek, “Bu saatten sonra sahada bu asansörde bulunan arkadaşların ve o yükün muhtemelen tedarik amaçlı, bazı malzemeleri çıkararak hazırlık amaçlı kullanım olduğunu tahmin ediyoruz” dedi.

Ancak, dün akşam sahaya intikal ettiklerinde şantiyedeki bütün sorumluların gözaltına alınması sebebiyle daha detaylı bir bilgiye ulaşamadıklarını ifade eden Torun, şöyle devam etti: “Bugün sizin karşısına çıkmamızın nedeni de biz işimizin sahibiyiz ve sorumluluğunu taşıyoruz. Yanlış bilgi ile ciddi bir şekilde, birtakım yanıltmalar oluyor. Şantiyenin önünde orada çalıştığını ifade eden, burada asansörlerin bakımının yapılmadığı ifadelerini kullanan kişilerin olduğunu gördük. Dolayısıyla yanlış bir bilgiye sahip olmamanız için biz direkt, bilgi aldığımız sürece sürekli sizi bilgilendireceğiz. Bizim dışımızda ve kamu yetkililerin dışında lütfen bu konuda yapılacak olan beyanlara ve ifadelere itibar etmemenizi sizlerden rica ediyorum. Çünkü çok kritik bir konu, can kaybı var. O nedenle sizlerin de bu hassasiyeti göstermenizi istiyorum.”

“Sadece bizim sözlerimize inanın”

Bir gazetecinin, “İhmallerden söz ediliyor. Bu sabah şantiyeden çıkan işçiler, bu asansörün sürekli bozulduğu yönünde bilgi verdi. Hatta 20 gün önce asansörün yine bozulduğu ve düşmek üzereyken paraşütlerin açılarak yavaşladığı yönünde. Neler söyleyeceksiniz?” sorusuna, Torun, şöyle cevap verdi: “Tamamen yalan. Çünkü her gün sahada bu asansörü kiralamış olan firmanın 2 elemanı sabahtan akşama kadar sahada bulunuyor. İhtiyaç duyulduğunda bunların arızasına müdahale ediliyor. 10 gün evvel ben de o asansöre bindim. Böyle bir şey olabilir mi? Halka açık bir şirketin, bu kadar iş güvenliğine önem veren, 20’nin üzerinde iş güvenliği elamanın görev yaptığı bir sahada asansörün bu kadar keyfi olarak bakımını yapmayacağız, arıza yapacak. Bu tamamen hakikat dışı ve maalesef bu kişiler şantiye civarında dolaşarak burada çalışıyormuş görüntüsü vererek, bu tür beyanlarda bulunduklarını tahmin ediyoruz. Onun için lütfen bizim ve ilgili kamu yetkililerin dışındaki beyanlara itibar etmeyin.”

“Müsterih değilim”

Torun, “9 Nisan’da bir işçi hayatını kaybetti. İş güvenliği ve denetimi konusunda bir çok tedbirin alındığını söylüyorsunuz. Aynı zamanda 23 Ağustos’ta bir yangın gündeme geldi. Müsterih misiniz?” sorusuna, şu cevabı verdi:

“Böyle bir şey için bu soruyu bu şekilde sormanızı ben kınıyorum. Müsterih olmam çok üzücüdür. Çünkü bu konularda hassasiyet gösteren bir şirketiz. Ama elbette ki can kaybı nedeniyle ‘biz müsterihiz, gönlümüz rahat’ değil. Bunların asıl sorumluların belirlenerek cezalandırılması anlamında takipçisi olacağız.”

En genç kurban 21 yaşında

İstanbul’da meydana gelen ve 10 işçinin hayatını kaybettiği facianın en genç kurbanı Tuncelili Hıdır Ali Genç oldu. İstanbul Mecidiyeköy’de eski Ali Sami Yen Stadı’nın bulunduğu arazide inşaatı devam eden 36 katlı binanın asansörünün dün akşam saatlerinde zemine çakılması sonucu meydana gelen kazada 10 işçi hayatını kaybetti. Hayatını kaybeden işçilerin en küçüğü Tunceli’nin Pertek ilçesi nüfusuna kayıtlı 21 yaşındaki Hıdır Ali Genç oldu. Genç’in Tunceli Üniversitesi Meslek Yüksekokulu Ovacık Programı Maliye Bölümü ikinci sınıf öğrencisi olduğu ve yaz tatilinde çalışmak için İstanbul’a gittiği öğrenildi.

Gözaltına alınan 8 kişi serbest bırakıldı

Şişli’de rezidans inşaatında yaşanan asansör faciasıyla ilgili gözaltına alınan 8 kişi, karakoldaki ifadelerinin ardından savcılık talimatıyla serbest bırakıldı. Mecidiyeköy’de eski Ali Sami Yen stadyumunu arazisinde yapılan rezidans inşaatında 10 işçinin ölümü ile sonuçlanan asansör faciasının ardından şantiye sorumlusu 8 kişi gözaltına alınmıştı. Şişli Polis Merkezi’ne getirilen zanlılar buradaki ifadelerinin ardından savcılık talimatıyla serbest bırakıldı. Karakoldan çıkan zanlılar herhangi bir açıklama yapmadı.

Yükselen binalar, kaybolan hayatlar

Şişli Mecidiyeköy’de bir rezidans inşaatında önceki gün yaşanan asansör faciasında hayatını kaybeden işçilerden geriye fotoğraflar kaldı. Mecidiyeköy eski Ali Sami Yen stadı arazisine yapılan rezidans inşaatında hayatını kaybeden 10 işçinin cenazeleri ailelerine teslim edilmeye başlandı. Sabah otopsi için Adli Tıp Kurumu’na getirilen cenazelerin işlemleri tamamlandı. İnşaatta ekmek parası için çalışırken hayatını kaybeden işçilerden geriye fotoğraflar kaldı. İşçilerden Tahir Kara ve Ferdi Kara Gümüşhane, Cengiz Tatoğlu Zonguldak, Murat Usta Giresun, Vahdet Biçer Manisa, Cengiz Bilgi Bursa, Hıdır Ali Genç Tunceli, İsmail Sarıtaş İstanbul, Bilal Bal Şebinkarahisar, Menderes Meşe ise Sivas’ta toprağa verilecek.

“Böyle bir acı yok”

Mecidiyeköy’deki bir inşaatın asansörünün yere çakılması sonucu ölen 10 işçiden Tahir Kara ve Ferdi Kara isimli kardeşleri amcası, “Kardeşim ne yapacak, anası ne yapacak, kolay mı yetiştirdi. Yazık günah böyle bir acı yok” dedi. Mecidiyeköy eski Ali Sami Yen Stadı arazisinde yapılan bir rezidans inşaatının asansörünün yere çakılması sonucu 10 işçi hayatını kaybetmişti.

Hayatını kaybedenler arasında bulunan Tahir Kara (26) ve Ferdi Kara’nın (19) vinç operatörü olan babaları Mithat Kara ile aynı şantiyede çalıştıkları öğrenildi. Kara kardeşleri köylüsü Celal Sarı, kardeşlerin Gümüşhane’den çalışmak için İstanbul’a geldiğini belirterek, “Gümüşhane’den gelmişlerdi çalışmaya. Asansör arızalıymış. İhmalkârlık başka bir şey değil. Böyle bir şey olamaz. Bu asansörleri kuran firma denetleme yapması gerek. Yazık günah değimli 10 kişi öldü” dedi. Kara kardeşlerin başka bir yakını ise, daha önceden yetkililere asansörün bozuk olduğunun söylendiğini iddia ederek,“Yakınlarımız söyledi haberi. Kazanın nedeni ile ilgili aşırı yüklenme deniyor, kimi asansörün bozuk olduğunu söylüyor. Asansörün bozuk olduğu bir gerçek. Daha önceden söylemişler ‘Bu asansör bozuk bu iş böyle yürümez’ diye işçiler taşerona söylüyor. Taşeronda şirket yetkilisine söylüyor oda aldırış etmiyor” şeklinde konuştu.

Milli Gazete