Tarlalarında yılda birkaç kez ürün alınan, yağlı yeşil zeytinlikleriyle Mardin’in bereketli ilçesi olarak bilinen Derik’in bu günlerde yaşadığı sıkıntı iklimiyle de, bereketiyle de tezat teşkil ediyor. Kaymakamlık verilerine göre son on günde yaklaşık 5 bin kişi ilçeyi terk etmiş.

"Hepimiz müslümanız"

lçeden çıkanlardan 63 yaşındaki Meliha Ekinci kızgın olmakla birlikte gitmeden önce ağzındakileri dökmeden edemiyor.

"Ne olduğunu anlamadık, silah sesleri gelmeye başladı. Burnumuzu çıkaramadık. Günler geçti hâlâ aynı. Gece bir patlama oluyor ki uykumuzdan fırlıyoruz; zelzele gibi evimiz yıkılacak gibi oluyor. Vallahi yazıktır, Billahi yazıktır yeter artık ‘onlar’ da ‘onlar’ da çekilsinler bizi rahat bıraksınlar. Hepimiz Müslümanız, yetmedi mi bu kadar kan.”

Sayıları on beşin üzerinde olduğu ve ‘kadro’ olarak tanımlanan PKK’lılar ile onlar tarafından organize edilen YDG-H’lilerin ilçedeki varlıkları ne olacak? Buna net bir yanıt yok. İyimser bir tahmin ‘polis operasyon yapmazsa gelenler de bir süre sonra giderler’ şeklinde. Bu tahmine karşı çıkanlar var. M.U. onlardan biri.

‘Kimse örgütü davet etmiyor’

“Biz sokağa çıkma yasağı daha başlamadan ilçeyi terk ettik. Derik küçük yer, farkına vardık yabancı kişilerin dolaşmaya başladığını. Sorduk soruşturduk ‘dağ adamları’ dediler. Anladık ki bunlar bir şeyler yapacaklar. Çıktık Kızıltepe’ye geldik ama akrabalarımızın çoğu hâlâ ilçede. Zaman zaman geliyorum Derik’e, telefonla arıyorum, ‘araba getirdim çıkın sizi götüreyim’ diyorum ama evlerini bırakmak istemiyorlar. Sanki bomba gelse yıkılmayacak onlar olduğunda. Bak ben son iki seçimde de oyumu HDP’ye verdim, bir daha seçim olsun yine HDP’ye vereceğim. Oyumu HDP’ye vermem örgütü davet gibi anlaşılıyorsa yanlış anlaşılıyor. Biz siyaseten güçlenirlerse örgütün de çatışmaların da gerekliliği kalmaz diye düşünüyoruz. Örgütün yapması gereken köylerden, ilçelerden, şehirlerden çekilip siyasete meydan açması. Derik’ten yüzde 80’in üzerinde oy çıkmış HDP’ye bu mesaj değil mi arkadaş. Kapımın önüne barikat kurmak ne, çocuğa silah vermek ne? O zaman sivil de, asker de, gerilla da hayvanlar da ölür. Silahın yeri cephedir sivillerin arası değildir. Ben bu çatışmalarda örgütü haksız buluyorum, gelip şehrin içine girersen devlet izin verir mi?”

İlçeden çıkmak isteyenler ve hastaların polis tarafından güvenliği sağlanan tampon bölgeye gelmeleri gerekiyor. Çıkmak isteyenleri ve hastaları almak isteyen zırhlı araç ve ambulans saldırıya uğrayınca böyle bir yol benimsenmiş.  Göç yoğunluğunu kaybetmiş.

Derik’te barikat var

Bölgede sokağa çıkma yasağı ilan edilen pek çok ilçenin aksine Derik’te hendek yok. Taşlarla ve kum torbalarıyla yapılmış barikatlar var. Bunun nedeni olarak güvenlik güçlerinin iş makinelerini sıkı denetim altına almaları olduğu söyleniyor. PKK’lıların ilçeye geldikleri ihbarı alınınca tüm iş makinelerine el konmuş. Bu nedenle hendek kazılamamış.

İlçede YDG-H’liler tarafından yapılan 30 barikatın sekizi yıkılarak tuzaklanan bombalar fünye ile imha edilmiş. Çatışmalar şu anda dinmiş gibi görünüyor. PKK’lıların çatışmaların ardından ilçeden çıkmış olabilecekleri söyleniyor. 

‘Sivil kıyafetli PKK’lılar’

Derik’te yaşananlara ilişkin bilgi veren ve adının yazılmasını istemeyen bir askeri yetkili sivillerin bulunduğu alanlarda yapılan operasyonların zor olduğunu anlatıyor. Sokağa çıkma yasaklarının uzamasını da bu duruma bağlıyor.

“Kırsal alanlarda örgüt mensupları ile yapılan mücadelede rahatsınız. İçerisine girilen muharebeden ya siz ya düşmanınız zarar görür. Ancak ilçe merkezinde böyle bir durum yok. Örgüt mensupları sanıldığı gibi dağlardan gelip girmiyor ilçelere. Üzerine sivil elbiseleri giydiğinde ve arama kaydı da yoksa istediği yere gidebilir. İlçe merkezine girdiklerinde sivillerin çok olduğu mahallelere yerleşiyorlar. Bir örgüt mensubunu etkisiz hale getirmek için 24 saat operasyon yaptığımız oluyor. Amacımız teröristi etkisiz hale getirirken sivillere zarar vermemek. Ancak onlar böyle bir ayrım yapmıyorlar. Sivilleri giyince terörist olmaktan çıkıyor. Eğer görüntü alıp tanımlama yapmamışsak sivil gibi çıkıp gidebiliyor. Pek çok kez böyle kaçmaya çalışırken yakaladık örgüt mensuplarını.”

‘Derik'te normalleşme zamanı’

Mardin’in Derik ilçesinde çatışmalar durmuş görünüyor. Jandarma Özel Harekât Timleri ile Polis Özel Harekât Timleri ilçe içerisinde arama tarama faaliyeti yürütüyorlar. Zarar gören evlerin, işyerlerinin ve okulların onarımıyla Derik normal ve bereketli günlerine geri dönmeye çalışacak.

Derik’te ve Deriklilerin göç ettikleri ilk yerleşim birimi olan Kızıltepe’de yaşananlara ilişkin en çok konuşulan konu ilçelerdeki çatışmaların yarattığı tahribat. Üstelik soğukların etkisini hissettirmeye başladığı bu günlerde göç etmek daha da zorlaşacak. Görüşleri farklı farklı olsa da sivil alanlarda yaşananlar, hendek, barikat ve sokağa çıkma yasakları kabul görmüyor. Mardin Büyükşehir Belediye Başkanı Ahmet Türk’ün bir hafta önce yaptığı açıklama Deriklilerin görüşleriyle çok benzer;  “Şuna yürekten inanıyoruz. Bu sorunlar diyologla demokratik yöntemle çözülür. Bin yıllık geçmişi var bu halkın, kopma gibi bir şey yok. Ama her insanın kendi kimliğiyle özgürce ifade edebilmesiyle halklarımızı kucaklarız. Hendek kazmanın da sindirmenin de para etmeyeceğini elbet herkes anlayacak. Tek yöntem karşılıklı güven veren yöntemlere uygun adım atılmasıdır.”

Kaynak: Al Jazeera