ABD Ulusal Güvenlik Ajansı'nın (NSA) milyonlarca kişiye ait telefon kaydı, elektronik postalar, cep telefonu konum bilgileri ve internet iletişim kayıtlarını izlemek için internet arama moturu Google'a benzer bir sistem kurmasının yankıları sürüyor. Eski NSA analisti Edward Snowden tarafından ortaya çıkarılan gizli belgelere göre 850 milyar adet kayıtla başa çıkamayan Amerikan istihbaratı ICREACH adlı arama motorunu devreye aldı. Arama motoru yabancılara ve hiçbir sabıka kaydı bulunmayan Amerikanvatandaşlarına ait verileri barındırıyor. ABD'nin 23 hükümet ajansından bin analistin kullanması için tasarlanan sisteme FBI ve CIA'nın da erişimi bulunuyor.

AYNI GOOGLE GİBİ GÖRÜNÜYOR

Gizli belgeleri yayımlayan The Intercept isimli sitedeki bilgilere göre arama motoru için yaklaşık iki yıl harcandı. Sistemin günde 2 ila 5 milyar kayıtla ilgili sonuç gösterebildiği belirtilen haberde, "örneğin elektronik postalarla ilgili aramalarda gönderen ve teslim alan farkını, gönderildiği ve teslim edildiği tarihi, telefon görüşmelerinde arayanı ve ne zaman arandığını görmek mümkün" denildi. 2006'da Ulusal İstihbarat Ajansı Direktörü Keith Alexander'ın tasarlanması için emir verdiği sistemin trilyonlarca veriyi içerebilecek şekilde hazırlandığı belirtildi. 2007'de hazırlanan gizli bir sunumda ICREACH ana sayfasının tamamen Google'dan kopyalandığı görüldü. ICREACH sisteminin analistlerin tek bir seferlik anahtar kelime ya da hedef kişiye bağlı olarak sonuç vermek üzere tasarlandığı kaydedildi. Arama motorunun en önemli özelliği çeşitli bölgelerde sınıflandırılmış farklı veri tabanlarını tek bir çatı altında toplayarak zamandan tasarruf sağlanmasını başarması. Sistemin yıllık maliyeti ise 2,5 ila 4,5 milyon dolar arasında değişiyor.

ÖZEL HAYAT ENDİŞESİ

ICREACH hakkında sert açıklamalar yapan insan hakları grupları mahkeme kararı olmadan toplanan mahrem hayata ait bilgilerin bu şekilde kullanılmasından rahatsızlıklarını belirtti. NSA'nın Soğuk Savaş dönemi başkanlarından Ronald Reagan'ın çıkardığı özel bir emirle yabancılara ait iletişim bilgilerini toplu bir şekilde elde etme hakkı bulunuyor. Sistemin en önemli özelliklerinden biri takibi yapılan kişinin iletişim halinde olduğu kimselere ait telefon kayıtları ve bilgilerine de kolay bir şekilde ulaşımını sağlıyor olması. Adeta hedef kişinin "sosyal ağını" ortaya döken bu özellik binlerce kişinin hayatları üzerinde haksız yere istihbarat çalışmaları yapılmasına yol açıyor.