37 Derecede 10 saat Çalışan 360 İşçi Bayıldı

37 Derecede 10 saat Çalışan 360 İşçi Bayıldı

markaların ‘bayıltan’ sömürüsü...

Dünyanın en ünlü spor giyim markalarının Kamboçya’da üretim yaptırdığı fabrikalardaki kötü çalışma koşulları işçi kadınların topluca bayılmalarına sebep oluyor. 

Kasım ayında üç gün içerisinde 360 işçi bayıldı. Havasızlık, açlık ve yorgunluk nedeniyle bayılan kadın işçiler fabrikalarda 37 derece sıcaklıkta haftanın altı günü, günde on saat çalıştırılıyor.

Geçtiğimiz yıl içerisinde Nike, Puma, Asics ve VF Corporation’a üretim yapan dört fabrikada 500’den fazla işçi hastaneye kaldırıldı. En ciddi vaka Kasım ayında yaşandı. Üç gün içerisinde 360 çalışan bayıldı.

Markalar toplu bayılmaların, 600 binin kişinin çalıştığı, çoğunlukla kadınların yer aldığı giyim üretiminde yıllardır gerçekleştiğini doğruladı.

Kamong Speu bölgesinde Asics için ayakkabı üreten fabrikalardan biri ise üç gün içerisinde 360 çalışanının bayılmasından sonra geçici bir süreliğine kapandı.

The Observer ve Danimarkalı araştırmacı medya grubu Danwatch, çalışanlarla, sendikalarla, doktorlarla, hayır kuruluşlarıyla ve hükümet yetkilileriyle görüştü, ülkedeki 5,7 milyar değerindeki giyim endüstrisini araştırdı.

‘37 derece sıcaklıkta, haftanın altı günü, günde on saat çalışılıyor’

Raporlara göre açlıktan ve yorgunluktan bayılan kadınlar, haftanın altı günü, günde on saat çalışıyor. 37 dereceye ulaşan aşırı sıcaklar da faaliyet gösteren üç fabrikada bir sorun olarak ortaya çıkıyor. 32 derecenin üstünde fabrika içi sıcaklığa izin verilmeyen komşu ülke Vietnam’ın tersine, Kamboçya, sıcaklık seviyesine üst limit koymuyor, sadece sıcaklığın ‘çok yüksek seviyeye’ çıkarak çalışanları zor durumda bırakması durumunda işverenlere havalandırma veya klima koyma zorunluluğu getiriyor.Sendikalara göre kısa dönem sözleşmeli çalışmak, stresin ve tükenmişliğin arkasındaki temel neden ve fabrikalardan üçünde yaygın olarak görülüyor.

Asgari ücret 150, geçimlik ücret 380 dolar

Kamboçya’da uygulanan asgari ücret aylık 150 dolar. Çalışanlar, her gün fazladan iki saat mesaiye kalarak bu ücreti 190 ile 240 dolar arasında bir miktara çıkartabiliyor. Maaşlar fabrikadan fabrikaya değişiyor, fakat işçi hakları birliği Asia Floor Wage’in belirlediği 380 dolar olan geçinme ücretini dört fabrika da vermiyor.

ABD’deki üniversitelere giyecek üreten fabrikaları gözlemleyen Workers Rights Consortium (İşçi Hakları Konsorsiyumu) Güneydoğu Asya Saha Yönetici Bent Gehrt, konuya ilişkin olarak 'Yeterli güvenlikte çalışma ortamını sağlamaya ve geçimlik ücreti vermeye yönelik hiçbir girişim yok. Çalışanların bayılması, koşullarda büyük bir değişim ihtiyacının göstergesi' ifadelerinde bulundu.

‘Mesaiye kalmazsak sözleşmelerimiz yenilenmez’

Gehrt, kısa dönemli işçi sözleşmelerinin yarattığı iş belirsizliğinin olayın temelindeki sebep olduğunu savundu. Gehrt’e göre, iş belirsizliği yüzünden insanlar fazladan çalışmayı reddedemiyor ve 'mesaiye kalmazsak sözleşmelerimiz yenilenmez’ diyorlar.

'Bazı bölümlerdeki havalandırmalar sadece fabrikayı tozdan temizlemeye yarıyor'

İşçi Hareketi Kolektif Sendikası’nın temsilcisi Norn Sophea, 37 dereceye ulaşan sıcakta fabrikada çalışan bir kadın işçinin nöbet geçirmesinin 'toplu paniğe’ yol açtığını söylüyor.

Sophea ayrıca, 'Belli bölümlerde alanı soğutacak küçük havalandırmalar var, ancak diğer bölümlerdeki havalandırmalar sadece fabrikayı tozdan temizlemeye yarıyor. O yüzden çok sıcak oluyor' diyor.

Nike için üretim yapan bir fabrikada çıkan yangından kurtulmak için kaçanlardan 28 kişi yere yığılmış, Puma’ya üretim yapan fabrikaya sızan yoğun duman yüzünden Mart ayında 150 işçi bayılmış. 28 yaşındaki bir kadın işçi 2 saat boyunca baygın kalmış.

İşçilerden biri fabrikada yaşananları şu şekilde anlatıyor:

Patlamayı duydum. Duman fabrikaya girdi. İşçiler korktu, panikledi. Dışarıya çıkmak için kapıya koştum. Kapı kilitliydi, o yüzden yöneticinin kapısına koştum. Arkamdan daha bir çok işçi geldi. Bazıları dışarıya kaçmak için koşamadı bile, çoktan bayılmışlardı.

Kamboçya Giyim İşçileri Demokratik Sendikası Birliği Başkanı Kim So Thet, fabrikalara soğutma sistemi koyulması talebinde bulunduklarını belirterek, 'Kurak mevsimde çok sıcak oluyor. Jeneratördeki ateş, zehir gibi kokuyor, sıcakla beraber işçileri hasta ediyor' ifadelerinde bulundu.

Puma, yapılan araştırmada patlamaya ilişkin herhangi bir bulguya rastlamadıklarını ileri sürdü. Araştırmada ayrıca, jeneratördeki arızadan dolayı duman oluştuğu, işçilerin yangın çıkışından binayı terk ettiği sonucuna ulaşıldığı belirtiliyor.

Çalışma ortamını kötü etkileyen yetersiz havalandırma ve fabrikanın içerisinde ve dışarısında yer alan kimyasallar tek sorun değil. Bölge fabrikalarında çalışan işçiler, fabrikalara ulaşmak için kamyonlarla iki saate varan yolculuklar yapmak zorunda.

‘Bayılma vakaları azaldı; ama çalışma koşullarında hala iyileştirmeye ihtiyaç var’

Kamboçya Ulusal Sosyal Güvenlik Fonu yöneticisi Cheav Bunrith ise bayılma vakalarının sayısının düştüğünü belirtti.

Bunrith, beslenme üzerine uygulanan eğitim programları ve hasta olanlara verdikleri ücretsiz tedavi hizmeti sayesinde 2015’ten 2016’ya kadar süreçte bayılma vakalarının 1800’den 1160’a düştüğünü ifade etti.

Bunrith, fabrikalarda iyileştirilme yapılmasının gerektiğini kabul ederek 'Fabrikanın büyüklüğüne göre soğutma ve güvenli bir elektrik sisteminin kurulması gerekiyor' ifadelerinde bulundu.

Tıp Sosyologu Robert Bartholomew: ’Toplu bayılmalar, 19. yüzyıl Britanyası’nı hatırlatıyor’

Toplu bayılmalar üzerine çalışan tıp sosyologu Robert Bartholomew, Kamboçya’daki vakaları, Britanya’da insanların tehlikeli koşullarda uzun saatler çalıştıkları 19. yüzyıl vakalarına benzetiyor.

Bartholomew’e göre bu vakalar, 'bilinçaltı siyasi direnişinin' bir şekli. Toplu bayılmanın arkasındaki nedenlerin sadece fiziksel değil, toplu psikojenik hastalık formunda ortaya çıkan psikolojik sebepler de olduğunu belirten Bartholomew 'Bazı çalışanların daha sağlıklı beslenmesini sağlamak hoş, ancak asıl yapılması gereken, uzun çalışma saatlerine, stresli çalışma koşullarına ve düşük ücretlere karşı getirilecek reformlar' şeklinde konuştu.

Markalar, çalışma koşulların iyileştirileceğini iddia ediyor.

 

Kaynak : Gazete Karınca/ Tolga Er